Məscidin zahirinin pak edilməsi
Nəcis olmuş materiallardan tikilmiş məscidin zahirini suya çəkmək kifayətdirmi?
Kifayətdir və möminlərin ürəyinə vasvasılıq (şəkk-şübhə) salmayın.
Məsciddə film nümayiş etmək
Məscidlərdə film göstərmək caizdirmi?
Belə işlər məscidin şəninə layiq deyil. Bu işlər üçün ayrıca yerlər nəzərdə tutmaq lazımdır.
Məsciddə yeni şəbistanın inşası
Xüsusilə şəbistanı olmayan məscidlərin qiblə tərəfində şəbistan yaradılması barəsində nə deyə bilərsiniz?
Ehtiyac olan halda, eybi yoxdur.
Məscidin istifadəyə yararsız əşyalarının satılması
Məscidə aid olan, lakin ehtiyac olmayan əşya və avadanlıqları satıb pulunu məscidə xərcləmək olarmı?
O avadanlığa ehtiyac yoxdursa, satıb pulunu həmin məscidə xərcləyin. Buna görə ki, belə hallarda onları vəqf edən, yaxud hədiyyə edən insanların nəzərinə (məqsədlərinə) daha yaxın olan, onları (avadanlıqları) həmin məsciddə istifadə etməkdir. Bu məscidin onlara ehtiyacı yoxdursa, başqa məsciddə istifadə edə bilərsiniz.
Əhalidən boşalmış kəndin məscidinin sökülməsi
Boşalmış, əhalisi olmayan kəndin məscidini sökmək olar?
Məscidi sökmək caiz deyil. Lakin özü xarab olarsa onun materiallarını o kəndin məscidinə, yaxud başqa kəndin məscidinə köçürmək olar.
Xarabalığa çevrilmiş hamamın yerindən məscid üçün istifadə
Larestanın Şərqveyh adlı kəndində qədimi bir hamam var ki, təxminən 20 ildir istifadəsiz qalıb. Möminlərdən biri onu uçurub və ora boş torpaq halına düşmüşdür. Bu torpaq sözü gedən kəndin came məscidinin yanında yerləşir. İcazə verirsiniz ki, o torpağın bir hissəsini məscidə tualet və təharətxana inşa edək, qalanını camaatın keçməsi üçün yol kimi ayıraq?
Əgər onun binasının yenidən inşasına ümid yoxdursa, habelə o kənddə başqa hamama ehtiyac yoxdursa ki, bu yeri satıb ona sərf etsinlər, bu halda yazdığınız şeyləri həyata keçirə bilərsiniz.
İstifadəyə yararsız olan məscidlərin hökmü
Yol üstündə yerləşdiyindən xarabalığa çevrilən, habelə çöllüklərdə, əhalisi köçmüş kəndlərdə yerləşən və heç bir şəkildə namaz üçün istifadə etmək mümkün olmayan, bəzən də nəcis heyvanların toplaşdığı yerə və çirklənmiş əraziyə çevrilmiş məscidlərin hökmü necədir?
Yol üstündə yerləşən və qaytarılmasına ümid qalmayan məscidlərin barəsində həm məscid olma hökmü, həm də vəqf olma hökmü aradan gedir. Bunu edən şəxs o məscidin qiymətini başqa məscidin inşasına, yaxud sair məscidlərin təmirinə xərcləməlidir. Həqiqətdə bu iş malın eynini tələf etmək kimidir. Lakin çox ciddi, fövqəladə zərurət olmasa, məscidi sökmək əsla caiz deyil. Çöllüklərdə, əhalisi köçmüş kəndlərdə yerləşən məscidlər barəsində isə, (demək lazımdır ki,) onları elə bir şəkildə qorumaq lazımdır ki, onlara qarşı hörmətsizlik olmasın.
Məscidin tikiləcəyi yerin bankdan götürülən kredit pulla alınması
Bankdan kredit pul götürməklə məscidin inşası üçün yer alınsa və kredit hissələri ödənilməsə, bank öz haqqını bütövlükdə almaq üçün məscidin ərazisindən istifadə edə bilərmi?
Bankın bu ərazini öz mülkiyyətinə keçirməyə haqqı yoxdur. Yalnız öz kreditini tələb etməyə haqqı var. Lakin kredit verərkən şərt olunsa ki, kredit pulları ödənməsə ərazi bankın istifadəsinə veriləcək, bu halda ərazini öz mülkiyyətinə keçirməyə haqqı var. Bundan əlavə, kreditin riba (sələm) ilə yanaşı olan kredit olmasına deyil, şəri əqdlərə uyğun olmasına da diqqət yetirməyiniz lazımdır.
Məscidin zirzəmisində ticarət obyektinin inşası
Bir məscid yerdən bir neçə metr hündürlükdə yerləşirsə və zirzəmisi də yoxdursa, məscidin altında mağaza tikib icarə vermək və sərqufli haqqını satıb pulunu məscidə xərcləmək olarmı?
Caiz deyil. Lakin vəqf edən əvvəlcədən bu işi görsəydi caiz olardı. Amma bu iş məscidin nəzdində olan məqsədlər üçün (məsələn, kitabxana və s.) görülərsə, maneəsi yoxdur.
Xətm məclisindən alınan pulların xərclənməsi
Xətm və fatihə məclislərinin pullarını nəyə xərcləmək lazımdır? Xadimin də bunda haqqı varmı?
Xətm və fatihə məclislərinin pulları məscidin mütəvəllisinin, yaxud imam camaatın nəzarəti altında (hansı biri bu işə nəzarət edirsə) məscidin vəsaitinə xərclənməlidir. Məscidin xadimi də onların nəzarəti ilə adi miqdarda o puldan istifadə edə bilər. Lakin diqqət etmək lazımdır ki, məsciddən istifadə etməyin müqabilində pul almaq olmaz; yalnız camaat öz razılıqları ilə nə isə versələr və ya məsciddə olan xidmətlərə görə onlardan pul alınsa, eybi yoxdur.
Məscidin inşası üçün qonşuların icazəsi
Məscidin inşasında qonşuların icazəsi lazımdırmı?
Onların razılığı şərt deyil. Lakin onların narahatçılığına səbəb olmamalıdır. Məsələn, məscidin mikrofonunun səsi, habelə məscidə gələnlərin saxladıqları maşınlar qonşulara mane olmamalıdır.
Məscidlə hüseyniyyə arasındakı fərq
Nə üçün Hüseyniyyənin tədbirlərini məsciddə və məscidin tədbirlərini Hüseyniyyədə həyata keçirmək olmaz? Əgər bu iş caiz olarsa, torpaq sahəsi və tikinti xərclərində yol verilən israfların (artıq xərclərin) qarşısını almaq üçün bunlardan (hər ikisinin deyil, yalnız) birinin olması məqsədə uyğundur.
Məscidin qadınlar üçün, bəzən də kişilər üçün müəyyən məhdudiyyətləri vardır. Hüseyniyyədə isə (məscidlə müqayisədə) daha çox azadlıq var. Əlbəttə, məsciddə qılınan namazın savabı ilə Hüseyniyyədə qılınan namazın savabı arasında böyük fərq mövcuddur. Bu da iki növ binanın təsis olunmasına səbəb olmuşdur.
