Xarabalığa çevrilmiş hamamın yerindən məscid üçün istifadə
Larestanın Şərqveyh adlı kəndində qədimi bir hamam var ki, təxminən 20 ildir istifadəsiz qalıb. Möminlərdən biri onu uçurub və ora boş torpaq halına düşmüşdür. Bu torpaq sözü gedən kəndin came məscidinin yanında yerləşir. İcazə verirsiniz ki, o torpağın bir hissəsini məscidə tualet və təharətxana inşa edək, qalanını camaatın keçməsi üçün yol kimi ayıraq?
Əgər onun binasının yenidən inşasına ümid yoxdursa, habelə o kənddə başqa hamama ehtiyac yoxdursa ki, bu yeri satıb ona sərf etsinlər, bu halda yazdığınız şeyləri həyata keçirə bilərsiniz.
Kafirlərin məscidə daxil olması
Kafirin məsciddə girməsinin qarşısını almaq lazımdır?
Ehtiyat vacibə görə kafirlərin məscidə girmələrinin qarşısını almaq lazımdır. Lakin İslam dini və bu kimi məsələlər barəsində araşdırma aparmaq üçün olsa eybi yoxdur.
Məscidin zirzəmisindən idman salonu kimi istifadə
Kərəc şəhərinin Heydərabad məntəqəsində bir qədər torpaq sahəsi məscid üçün vəqf olunmuşdur. Camaat məscid tikmək niyyəti ilə köməklərini əsirgəməmiş və bir neçə il bu məscidin zirzəmisində namaz qılmışlar. Hal-hazırda birinci mərtəbəsi istifadəyə verilmişdir. Zirzəmidən məscid avadanlığını saxlamaq üçün istifadə olunur. Məhərrəm ayında İmam Hüseyn (əleyhis-səlam) əzadarlarına orada yemək verilir. Üzrlü (məscidə girməsi haram olan) insanlar ora daxil olmurlar. Bu zirzəmidən cavanlar və yeniyetmələr üçün idman salonu kimi istifadə etmək və əldə olunan mənfəəti həmin məscidin binasına (tikilməsinə) sərf etmək olarmı?
Caiz deyil. Oradan məscid üçün və məscidə münasib işlər üçün istifadə olunmalıdır.
Əhalidən boşalmış kəndin məscidinin sökülməsi
Boşalmış, əhalisi olmayan kəndin məscidini sökmək olar?
Məscidi sökmək caiz deyil. Lakin özü xarab olarsa onun materiallarını o kəndin məscidinə, yaxud başqa kəndin məscidinə köçürmək olar.
Məscidin zirzəmisində ticarət obyektinin inşası
Bir məscid yerdən bir neçə metr hündürlükdə yerləşirsə və zirzəmisi də yoxdursa, məscidin altında mağaza tikib icarə vermək və sərqufli haqqını satıb pulunu məscidə xərcləmək olarmı?
Caiz deyil. Lakin vəqf edən əvvəlcədən bu işi görsəydi caiz olardı. Amma bu iş məscidin nəzdində olan məqsədlər üçün (məsələn, kitabxana və s.) görülərsə, maneəsi yoxdur.
Namaz qılmaq mümkün olmayan məscidin sökülməsi
Bir məscid 60-70 il bundan qabaq inşa edilmişdir. Lakin məkan baxımından münasib yerdə deyil. Yəni qışda o qədər soyuq olur ki, məhəllə camaatının məscidə getməyə və namaz qılmağa gücləri çatmır. Bu məscid bir nəfərin torpaq sahəsinin yanındadır. Onun özü vəfat edib. Lakin övladları iddia edirlər ki, məscid məhəllənin ərbabları tərəfindən zor gücünə tikilmişdir. Halbuki, onlar məscidin ətrafındakı sahibsiz torpaqları və məscidin öz torpağını abad etmişlər. Belə ki, onlar məscidin qapısına kimi əkin sahəsi düzəltmişlər. Bu səbəbdən məhəllə camaatı bir müddət olar ki, münasib bir yerdə yeni məscid tikiblər. Qabaqkı məscid isə xarabalığa çevrilmişdir. Camaatın onun qarşısında vəzifələri nədir? Bu məscidi söküb yerinə ağac əkə və ağaclardan əldə olunan mənfəəti yeni məscidə sərf edə bilərlərmi? Xatırladırıq ki, məhəllə əhalisinin sayı çox deyil ki, onların iki məscidi olsun.
Məscidi sökmək olmaz. Özü uçub xarab olarsa və avadanlığı təhlükə altına düşərsə, onları digər məsciddə istifadə etmək olar. Əgər uçub dağılandan sonra torpağı tam yararsız vəziyyətdə olsa, o torpaqlardan başqa məscidin mənfəəti üçün istifadə etməyin eybi yoxdur. Ətrafdakı torpaq sahiblərinin dedikləri şəri sənəd olmadan etibarsızdır.
Məscidin tikiləcəyi yerin bankdan götürülən kredit pulla alınması
Bankdan kredit pul götürməklə məscidin inşası üçün yer alınsa və kredit hissələri ödənilməsə, bank öz haqqını bütövlükdə almaq üçün məscidin ərazisindən istifadə edə bilərmi?
Bankın bu ərazini öz mülkiyyətinə keçirməyə haqqı yoxdur. Yalnız öz kreditini tələb etməyə haqqı var. Lakin kredit verərkən şərt olunsa ki, kredit pulları ödənməsə ərazi bankın istifadəsinə veriləcək, bu halda ərazini öz mülkiyyətinə keçirməyə haqqı var. Bundan əlavə, kreditin riba (sələm) ilə yanaşı olan kredit olmasına deyil, şəri əqdlərə uyğun olmasına da diqqət yetirməyiniz lazımdır.
