Vəsiyyət etməmiş meyit
Vəfat etmiş şəxs vəsiyyət etməmişdirsə, əmlakın əslində bir haqqı varmı?
Meyitin (kəfən, dəfn və s.) lazımi təchizatından başqa bir haqqı yoxdur.
Malın üçdə biri barədə vəsiyyət etmədən vəsi təyin etməsi
Vəfat etmiş şəxs “vəsi” (onun işlərini yerinə yetirəcək ) şəxsi müəyyən etmiş, lakin əmlakının üçdə birinə dair vəsiyyət etməmişdirsə, onun əmlakının üçdə birini xeyir işlərə sərf etmək vacibdirmi?
Vəsini təyin etmək üçdə birin müəyyən olunması demək deyil. Lakin bəzi məntəqələrdə vəsinin təyin olunması üçdə birə vəsiyyət mənasındadırsa, ona əməl olunmalıdır.
Varis bacıoğlu və əmioğludursa
Vəfat etmiş Zeydin varisi anadan bir olan bacısının övladıdır. Digər tərəfdən də əmisi oğlanlarından üçü həyatdadırlar. Zeydin irsi hansı şəkildə bölünməlidir?
Bacısının övladı olduğu təqdirdə əmisi oğlanlarına heç bir irs çatmayacaqdır. Başqa bir varisi yoxdursa, əmlakının hamısı bacısı uşağına çatmalıdır.
Varis bacıoğlu və əmioğludursa
Vəfat etmiş Zeydin varisi anadan bir olan bacısının övladıdır. Digər tərəfdən də əmisi oğlanlarından üçü həyatdadırlar. Zeydin irsi hansı şəkildə bölünməlidir?
Bacısının övladı olduğu təqdirdə əmisi oğlanlarına heç bir irs çatmayacaqdır. Başqa bir varisi yoxdursa, əmlakının hamısı bacısı uşağına çatmalıdır.
Vəfat edən şəxsin irs qalmış tüfəngi
Tüfəng də qılınc kimi böyük oğula yetişirmi?
Ehtiyat, sair varislərlə müsalihə etmək (onların razılığını əldə etmək) və varislərin arasında azyaşlı (səğir) olduğu təqdirdə onun haqqını verməkdir.
Hədiyyənin irs səhminə təsirinin olmaması
Sağlığında bəxşiş vermək irsdə payın olmasına bir maneə yaradırmı?
İnsanların öz sağlığında varislərindən bəzisinə bağışladıqları mal, onların mərhumun irsində paya sahib olmalarına bir maneə yaratmır.
İrs səhminin bağışlanması haqqında iddia
Qardaş və bacı atalarının varisi idilər. Atanın qoyub getdiyi irs qardaşın əlində qalır. Onların hər ikisi dünyadan gedəndən sonra bacının varisləri deyirlər ki, bizə düşən payı verin. Lakin qardaşın varisləri deyirlər ki, bacısı öz irs payını qardaşına bağışlamış və ya satmışdır. Belə halda vəzifə nədir?
Tanışlardan, qohumlardan və məlumatı olan adamlardan soruşub tədqiq edəndən sonra məsələ aydın olmasa, ehtiyat budur ki, iki varis tərəflər öz aralarında müsalihə etsinlər. Bu şərtlə ki, onların arasında azyaşlı uşaq olmasın. Əks halda ehtiyat, onun haqqına riayət etməkdir.
Qadına kəhriz və quyudan çatan irs
Qadına kəhriz və ya quyu suyundan irs çatırmı?
Təkcə ərinin ölümü zamanı kəhrizdə və ya quyuda mövcud olan sudan ona irs çatır.
Kişiyə öz zövcəsinin mehrindən çatan irs
Qadının mehriyyəsi onun qoyub getdiyi irsinə aiddimi? Əgər onun qoyub getdiyi irsin bir hissəsidirsə, əri öz irs payını ondan kəsr edib, mehriyyənin qalanını qadının (öz arvadının) sair varislərinə ödəyə bilərmi?
Bəli, onun irsinin bir hissəsidir və sair əmlak kimi bölünməlidir.
Diyənin bölünmə üsulu
Qətlə yetirilmiş şəxsin diyəsi onun əmlakı və irsinin bir hissəsi sayılırmı? Onun varislər arasında bölünməsi irs qanunlarına tabedirmi?
Vəfat edənin nəsəbi və səbəbi varislərinin hamısına – ananın qohumları, məsələn, ana tərəfdən qardaş və bacı istisna olunmaqla – diyədən irs düşür.
İrs haqqının varislərə keçməsi
Qəti şəkildə haqları olan insanlar, məsələn, bacı, bibi və digərləri – daşınan və daşınmaz əmlakda – öz haqları ilə bağı iddia qaldırmırlarsa, onların ölümündən sonra varisləri bu haqqı iddia (tələb) edə bilərlərmi?
Onların buna haqqı var. Amma öz haqlarını aydın şəkildə bağışlamışdırlarsa, buna haqları yoxdur.
Dayı və xalanın oğlanları və qızlarının irslərinin bərabərliyi
Mömin insanlardan biri dünyadan getmişdir və ölüm zamanı onun varisləri aşağıdakılardan ibarətdir:1) Daimi həyat yoldaşı. O, həm də vəfat etmiş şəxsin əmisi qızıdır. 2) Başqa bir əmisi qızı. 3) Bir dayıoğlu. 4) Digər dayıdan üç dayıoğlu və üç dayıqızı. 5) İki xalaoğlu və iki xalaqızı. Xahiş edirik deyəsiniz ki, dayı oğlanları, dayı qızları, xala oğlanları və xala qızları bərabər şəkildə irs götürməlidirlər, yoxsa, “lizzəkəru mislu həzzil ünsəyəyn” (kişilər qadınlardan iki qat artıq)?
Onlara çatan irsin bərabər olması uzaq ehtimal deyil. Lakin ehtiyat budur ki, öz aralarında müsalihə etsinlər.
