Bu iş öz-özlüyündə haram deyil, lakin ola bilər ki, bunu təkrar etmək səhv baxışa və ya bidətə səbəb olsun. Buna görə də bu işdən çəkinin.
Qazı müctəhiddirsə öz rəyinə uyğun hökm etməlidir. Əgər zərurət üzündən qeyri-müctəhid mühakimə mənsəbinə təyin edilərsə öz mərcəyi-təqlidinin rəyinə əməl etməlidir. İslam hökumətinin qanunu ilə mərcəyi-təqlidinin rəyi arasında qarşılıqlı ziddiyyət yaranarsa, bu halda ehtiyata əməl etmək mümkün olarsa, ehtiyata əməl etmək daha üstündür. Mümkün olmasa və ya zərər-ziyana, üsr-hərəcə (çətinliyə, məşəqqətə) səbəb olarsa, ümumi və ictimai məsələlərdə İslam hökumətinin qanunlarına üstünlük verilməlidir. Xüsusi məsələlərdə isə öz mərcəyi-təqlidinin rəyinə əməl etməlidir.
İsti su ilə dəstəmaz almağın zərəri yoxdursa və onu hazırlamaq mümkündürsə, gərək dəstəmaz alasınız. Əks halda təyəmmüm edəsiniz. Bu iş çox uzun çəksə belə, nigaranlığa səbəb yoxdur.
Sözü gedən borc hal-hazırda tələb olunursa, mənzil də öz şənindən – ad-sanından artıqdırsa, mənzili öz ad-sanına layiq bir mənzillə dəyişməli və aralarındakı fərqi borcunu ödəmək üçün sərf etməlidir.
Ananın üzü qibləyə olması kifayətdir. Ayna qoyulmasının mənası yoxdur.
Siz atanızın üzrlü səbəbdən qəzaya gedən namaz və oruclarını (habelə ehtiyat vacibə görə ananızın da) gərək qəza edəsiniz. Bundan qeyrisi vacib deyil, lakin ehtiyat müstəhəbdir.
Onlara yol göstərmək və işlərini yerbəyer etmək üçün onlarla getmələri lazımdırsa, maneəsi yoxdur və kəffarə də lazım deyil.
Orta məntəqələrə uyğun əməl etməlidir. Bu haqda "Qütblərdə namaz və oruc" kitabında şərh vermişik. Lakin qütb məntəqələrində qibləni tapmaq çətin deyil. Məkkə ilə ən az məsafəsi olan səmtə tərəf dayanmalıdır. Buradan da fəzada olan şəxslərin namaz və oruclarının hökmü məlum olur. Fəzada səfərdə olanlar üçün qiblə, yer və onun fəzada olan hərəkəti səmtinədir.
Bəli. Bu barədə hədis var ki, şənbə günü günbatana kimi onun qəzasını yerinə yetirmək olar.
Məsələdə fərz olunanlara əsasən şəri baxımdan borc sahiblərindən zərərin əvəzini almağa haqqı yoxdur.
Qəsdən və itaətsizlik səbəbindən qəza olanların qəzası böyük övlada vacib deyil. Lakin yaxşı olar ki, yerinə yetirsin. Amma üzrlü səbəbdən qəza olanların qəzasını, böyük övlad bacardığı qədər yerinə yetirməlidir.
Məshin yeri yalnız başın qabaq hissəsidir.
Məhsurə şübhə sayılır. Lakin onun üzərində namaz qılmağın eybi yoxdur.
Müamilənin şəri şəkildə olması üçün bu formada əməl etmək lazımdır ki, maşının sözü gedən məbləğinin miqdarında pulu, pulun sahibinə təhvil verin, sonra onun maşından olan payını müəyyən məbləğə icarə edin. Hər iki tərəf üçün müddətin sonunda müamiləni pozmaq haqqı verilsin. Sözü gedən müamilə bu şəkildə əncam verilsə, səhihdir.
Maneəsi yoxdur, lakin ehtiyat vacib budur ki, hərəm xaricində yerləşən, Tən’im məscidindən sonra yerləşən məntəqələrdə ehram bağlanmasın.
