مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

بلند بودن ماه و دير غروب كردن آن دليل بر اين نمی‌شود كه شب قبل شب اوّل ماه بوده است.

اوّل ماه از پنج طريق ثابت می‌شود:1- ديدن ماه با چشم، امّا ديدن با دوربين و وسايل ديگرى از اين قبيل كافى نيست.2- شهادت عدّه‏اى كه از گفته آن‌ها يقين پيدا شود (هرچند عادل نباشند، همچنين هر چيزى كه مايه يقين گردد).3- شهادت دو مرد عادل، ولى اگر اين دو شاهد صفت ماه را برخلاف يكديگر بگويند، يا نشانه‌هایی بدهند كه دليل بر اشتباه آن‌هاست به گفته آن‌ها اوّل ماه ثابت نمی‌شود.4- گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه شعبان كه اوّل ماه رمضان با آن ثابت می‌شود، يا گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه رمضان كه اوّل ماه شوال ثابت مى‏شود (البتّه اين در صورتى است كه اوّل ماه قبل مطابق همين طرق ثابت‌شده باشد).5- حكم حاكم شرع، به اين صورت كه براى مجتهد عادلى اوّل ماه ثابت شود و سپس حكم كند كه آن روز اوّل ماه است، در اين صورت پيروى از او بر همه لازم است، مگر كسى كه يقين به اشتباه او دارد.

هرگاه شخص زندانى نتواند به ماه رمضان يقين پيدا كند بايد به گمان خود عمل نمايد و آن ماه را كه بيشتر احتمال می‌دهد كه ماه رمضان است روزه بگيرد و اگر گمان براى او حاصل نشود هرماهى را كه روزه بگيرد صحيح است، ولى احتياط واجب آن است كه اگر زندان او ادامه يابد در سال آينده نيز همان ماه را روزه بگيرد.

روزى را كه انسان شك دارد آخر رمضان است يا اوّل شوّال بايد روزه بگيرد، امّا اگر در اثناء روز ثابت شود كه اوّل شوّال است بايد افطار كند هرچند نزديك مغرب باشد.

اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود براى شهرهاى ديگر كه با آن نزديك است كافى است و همچنين شهرهاى دوردستی كه افق آن‌ها باهم متّحد است.

برای بلاد شرقی مانند مثال مزبور حتماً رؤیت حاصل می‌شود و وجود موانع مشکلی در حلول ماه ایجاد نمی‌کند.

می‌توانند به اعلام اول ماه ایران عمل کنند.

اوّل ماه به‌وسیله تقویم‌ها و محاسبات منجمین ثابت نمی‌شود، هرچند آن‌ها اهل اطّلاع و دقّت باشند، مگر اين‏كه از گفته آن‌ها يقين حاصل گردد.

هرکس از گفته مراجع تقلید اطمینان به حلول شوال پیدا کنند طبق آن عمل کند.

باید قضا کند.

همه هم‌افق نیستند ولی غالباً دارای یک افق می‌باشند و اگر در شهرهای مرکزی دیده شود برای سایر شهرهای ایران کافی است.

درصورتی‌که از هر منبعی اطمینان به اوّل ماه پیدا کنند شکستن روزه جایز است.