مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

رؤیت هلال حکم شرعی نیست تا نیاز به تقلید داشته باشد بلکه تشخیص موضوع است که باید برای مکلف ثابت شود و از قول هرکسی برای او ثابت شد می‌تواند طبق آن عمل کند، مگر این‌که بداند مستند حاکم یا مرجع تقلید اشتباه بوده، در این صورت عید حتی با حکم حاکم نیز ثابت نمی‌شود.

هرکس از گفته مراجع تقلید اطمینان به حلول شوال پیدا کنند طبق آن عمل کند.

برای بلاد شرقی مانند مثال مزبور حتماً رؤیت حاصل می‌شود و وجود موانع مشکلی در حلول ماه ایجاد نمی‌کند.

درصورتی‌که از هر منبعی اطمینان به اوّل ماه پیدا کنند شکستن روزه جایز است.

اوّل ماه به‌وسیله تقویم‌ها و محاسبات منجمین ثابت نمی‌شود، هرچند آن‌ها اهل اطّلاع و دقّت باشند، مگر اين‏كه از گفته آن‌ها يقين حاصل گردد.

اوّل ماه از پنج طريق ثابت می‌شود:1- ديدن ماه با چشم، امّا ديدن با دوربين و وسايل ديگرى از اين قبيل كافى نيست.2- شهادت عدّه‏اى كه از گفته آن‌ها يقين پيدا شود (هرچند عادل نباشند، همچنين هر چيزى كه مايه يقين گردد).3- شهادت دو مرد عادل، ولى اگر اين دو شاهد صفت ماه را برخلاف يكديگر بگويند، يا نشانه‌هایی بدهند كه دليل بر اشتباه آن‌هاست به گفته آن‌ها اوّل ماه ثابت نمی‌شود.4- گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه شعبان كه اوّل ماه رمضان با آن ثابت می‌شود، يا گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه رمضان كه اوّل ماه شوال ثابت مى‏شود (البتّه اين در صورتى است كه اوّل ماه قبل مطابق همين طرق ثابت‌شده باشد).5- حكم حاكم شرع، به اين صورت كه براى مجتهد عادلى اوّل ماه ثابت شود و سپس حكم كند كه آن روز اوّل ماه است، در اين صورت پيروى از او بر همه لازم است، مگر كسى كه يقين به اشتباه او دارد.

درصورتی‌که عرفا به او دیوانه و مجنون بگویند و یا اینکه نتواند وقت نماز را تشخیص دهد، نماز از او ساقط می‌شود.

این مسئله دو صورت دارد: گاه براى طبیب خوف ضرر حاصل می‌شود، یعنى احتمال قابل‌توجهی نسبت به زیان داشتن روزه براى او حاصل می‌شود، در اینجا می‌تواند همان را به بیمار منتقل کند، چنانچه بیمار از قول طبیب خوف ضرر پیدا کرد روزه را ترک می‌کند. صورت دوّم آن است که احتمال ضعیف و کم‌رنگی باشد، در اینجا نمی‌توان ترک روزه را به بیمار توصیه کند.

مسافرانى كه بعدازظهر به وطن يا محل اقامت می‌رسند نمی‌توانند روزه‌بگیرند، اما مستحب‏ است اعمالى كه روزه را باطل می‌کند ترك كنند.

درصورتی‌که تصور می‌کرده روزه برایش ضرر دارد و ترک کرده قضا دارد ولی کفاره ندارد.

در فرض سؤال فقیر محسوب می‌شود و فقير كسى است كه نيازمند تأمين مخارج سال خود و خانواده‌اش است و چيزى هم ندارد كه به‌طور روزانه قادر به تأمين هزينه زندگى‌اش باشد.

مصرف کفارات فقط فقرا و مستمندان هستند و احتیاط واجب آن است که کفاره غیر سادات به سادات داده نشود.