اعتکاف عبادتي است مستحب و در قرآن کريم نيز به آن اشاره شده است و هر زمانى از سال كه روزه در آن صحيح باشد جايز است. بنابراين در غير عيد فطر و قربان مى توان معتكف شد و بهترين زمان اعتكاف ماه مبارك رمضان، و با فضيلت ترين آن، دهه آخر اين ماه پربركت است.
روزه باطل می شود و اعتکاف صحیح نیست و اگر در روز سوم باشد بنابراحتیاط واجب قضا نماید.
هرگاه معتكف در اثناى اعتكافى كه به سبب نذر يا مانند آن واجب شده از دنيا برود، قضاى آن بر ولىّ ميّت واجب نيست; هر چند مطابق احتياط است.
هركار حرامى اعتكاف را باطل نمى كند; تنها امور خاصّى اعتكاف را باطل مى كند .
اگر قبل از ظهر متوجه بشود نیت روزه را تغییر داده و اعتکاف او صحیح است.
اگر جاهل به موضوع باشد، اعتكاف او صحيح است; ولى اگر غصب بودن را مى دانسته و حكم اعتكاف را نمى دانسته، اعتكاف او صحيح نيست. و توبه در اينجا مشكلى را حل نمى كند.
در اعتکاف مستحبی اگر بواسطه حیض یا هر عذر شرعی دیگری توانایی روزه گرفتن نداشته باشد اعتکاف او باطل می شود و نیازی به قضا نیست.
آرى! اعتكاف او هم باطل مى شود.
هرگاه انسان، اعتكاف خود را به سبب ارتكاب يكى از مبطلات اعتكاف باطل كند چنانچه آن اعتكاف واجب معيّن بود (و وقت آن گذشته) بايد قضاى آن را بجا آورد، و اگر واجب غير معيّن بوده، بايد آن را دوباره انجام دهد، مگر اينكه به هنگام نيّت اعتكاف يا اجراى صيغه نذر شرط رجوع كرده باشد، كه در اين صورت نيازى به قضا يا اعاده آن نيست. و اگر اعتكافش واجب نبوده، ولى در روز سوم آن را باطل كرده، در اينجا نيز بايد قضاى آن را بجا آورد، امّا اگر در روز اوّل و دوم (قبل از تكميل دو روز) بوده، وظيفه اى ندارد.
اعتكاف در اصل مستحب است؛ ولى ممكن است به سبب نذر، يا عهد، يا قسم، يا شرط ضمن عقد، يا مانند آن واجب شود.
احتياط مستحب آن است كه ـ در صورت امكان ـ در مسجد الحرام، يا مسجد النّبى، يا مسجد كوفه، يا مسجد بصره معتكف شود.
