قضای تکالیف ترک شده به دلیل شک در اصول دین
پسری 19 ساله هستم که تاکنون صرفاً مذهب شناسنامهای داشتم، یعنی تابهحال حتی اگر شهادتین را گفته باشم، اعتقادی به آن نداشتم، چراکه هیچ ادلهای برای اثبات لا اله الا الله و محمد رسولالله و علی ولیالله نداشتم، از همین رو از کودکی همیشه گفتهام که من مسلمان نیستم و به وجود خدا هنوز اعتقاد ندارم و به همهچیز شک دارم. از آن زمان تا به امروز به هر روش ممکن ازجمله تحقیق، مطالعه و مباحثه توانستم به اصل و حقیقت اسلام نائل آیم و بعثت، حقانیت نبی اکرم، قرآن اعجاز جاوید و ولایت امیرالمؤمنین را درک کنم، لذا تازه با اعتقاد قلبی شهادتین را گفتم: اشهد ان لا اله الا الله. حالا بر خود واجب میدانم احکام را هر چه سریعتر بدانم. سؤال آن است که با توجه به اینکه بهحق اسلام نیاورده بوده و مسلمان محسوب نمیشدم، آیا انجام نماز و روزههای گذشته و کفاره روزهها بر من واجب است، یا خیر؟ لطفاً راهنمایی کنید؟
درصورتیکه از ابتدای بلوغ اسلام را قبول نکرده قضای نمازها و تکالیف سابق واجب نیست.
وجوب عمل به تکالیف شرعی
هر فرد از چه زمانی موظف به انجام تکالیف شرعی میگردد؟
ملاك انجام عبادات و تكاليف شرعى ازنظر قرآن و روايات رسيدن به «بلوغ شرعى» است.
حکم عقبماندههای ذهنی در مورد تکالیف شرعی
عقبماندههای ذهنى، علیرغم سنهای بالا، ازنظر درک و عقل گاه در حدّ کودکان 12 ساله، یا پایینترند. آیا تکلیف شرعى از آنها ساقط است؟
درصورتیکه بهاندازه کافى شعور و تمییز داشته باشند که بتوانند عبادات را انجام دهند، مکلّف به تکالیف شرعیّه هستند.
عدم توانایی بر قضای تکالیف والدین
اگر پسر بزرگ بیماری صعبالعلاج داشته باشد و نتواند نماز قضاهای پدر را بخواند و پدر هم مال وارثی نگذاشته و آن پسر هم نمیتواند براثر فقر و نداری اجیر بگیرد تکلیف چیست؟
اگر پسر بزرگتر میتواند نماز و روزههایی که بهواسطه عذر فوتشده است را تدریجاً قضا کند انجام این کار لازم است اما درصورتیکه قادر بر انجام عبادت مضاعف بر واجبات خود نیست و حتی قادر بر استیجار نیز نیست ساقط میشود و بر کسی واجب نیست.
تکلیف کسی که نمیخواهد تقلید کند
آیا کسی که نخواهد تقلید کند راهی دیگر وجود دارد که یقین کند به تکالیف شرعی خود عمل کرده است؟
کسی که نخواهد تقلید کند میتواند عمل به احتياط كند، يعنى در اعمال خود طورى رفتار نمايد كه يقين كند تكليف خود را انجام داده است، مثلاً اگر بعضى از مجتهدين كارى را حرام و بعضى مباح مىدانند آن را ترك كند و يا اگر بعضى، آن را مستحب و بعضى واجب مىدانند آن را حتماً بهجا آورد، ولى چون عمل به احتياط مشكل است و احتياج به اطلاعات نسبتاً وسيعى از مسائل فقهى دارد، راه براى توده مردم غالباً همان مراجعه به مجتهدين و تقليد از آنهاست.
ترک تکالیف به بهانه افسردگی
اگر انسان افسرده باشد، البتّه نه از نوع خيلى شديد، بلكه از نوعى كه دكترها و روانشناسان تشخيص افسردگى میدهند و در اين مدّت عمداً نمازش را ترك نموده و روزه هم نگيرد و به خدا بدگمان شود و از رحمت او مأيوس گردد و كشف حجاب نمايد، درحالیکه آگاه و عاقل است، حكمش چيست؟
انسان بايد هميشه به خداوند قادر مهربان اميدوار باشد و آنچه را او دستور داده از نماز و روزه و حجاب و ساير وظايف دينى انجام دهد و از رحمت واسعه او مأيوس نباشد، كه ناامیدی از گناهان كبيره است؛ و هیچکس حق ندارد به بهانه افسردگى وظايف شرعى خود را ترك كند; مگر اينكه براثر افسردگى عقل و هوش خود را از دست بدهد.