تعریف انواع ربا
انواع ربا و مفهوم آن چیست؟
ربا: زيادت، اضافه؛ ربا بر دو گونه است: نخست رباى در قرض (سود گرفتن در برابر قرض دادن)، دوم رباى در معامله است (و آن اين است كه مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مىفروشند به زيادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً يك من گندم را به يك من و نيم بفروشد).
ربا دادن و ربا گرفتن
ربا گرفتن و ربا دادن به دیگران چه حکمی دارد؟
ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و در روايات اسلامى مذمّت از ربا بسيار شده است و از گناهان بسيار بزرگ محسوب مىشود.
عدم تأثیر شخصیت حقوقی یا حقیقی افراد در حکم ربا
آیا شخصیت حقیقى و حقوقى افراد در حکم ربا تفاوت ایجاد میکند؟
احتیاط واجب این است که فرقى میان این دو گذارده نشود.
سود گرفتن بهواسطه حیله شرعی
گرفتن سود بهواسطه حیلههای شرعیّه چه حکمی دارد؟ آیا حیله شرعى با ضمیمه نمودن چیزى دیگر جایز است؟
اگر منظور از حیلههای شرعى، معاملات صورى بدون قصد جدی است، مسلماً تأثیرى در حکم ربا ندارد. و غالباً در حیلههای شرعى، طرفین قصد معامله جدى ندارند و منظورشان فقط رباست.
گرفتن وام ربوی با نیت عدم پرداخت ربا
آیا قرض گرفتن از بخشهای خصوصى، یا دولتى که ربا میگیرند، بهاینترتیب که بدون قبول سود فقط قرض را قبول کند، جایز است; هرچند سود را بهزور از او میگیرند؟
درصورتیکه وامِ مشروط به سود بگيرد جايز نيست؛ هرچند قصد پرداخت سود را جز بهاجبار نداشته باشد.
مالک منافع حاصل از قرض ربوی
محصولی که از قرض ربوی به دست میآید متعلق به چه کسی است؟
هرگاه گندم يا بذر ديگرى را بهطور قرض ربايى بگيرد و با آن زراعت كند حاصلى كه از آن به دست مىآيد مال قرضالحسنه است نه قرض گيرنده.
قرض دادن طبق شرایط بانکی
اگر باهمان شرایطی که در بانک وجود دارد به شخصی قرض بدهیم، یعنی بدهی خود همراه با سود آن را بهصورت قسطی برگرداند، آیا این کار صحیح است؟
اگر بهصورت قرض باشد ربا و حرام است ولی چنانچه با اين سرمايه، فعاليت اقتصادي سالم انجام دهد و مجموع سود حاصل بيش از سودي باشد که به صاحب سرمايه پرداخت میکند، اشکالي ندارد. در غير اين صورت بايد درصدي از سود را قرار دهند.
ربا بودن شرط بازپرداخت زیادی در قرض
حکم شرط زائد بر قرض (اعم از مالی و عملی) توسط قرض دهنده چیست؟ یا اگر شخصی به دیگری قرض دهد و شرط کند بعداً زیادتر از مقدار قرض را بگیرد این کار چه حکمی دارد؟
هرگاه قرض دهنده شرط كند كه زيادتر از مقدارى كه داده بگيرد، ربا و حرام است، خواه جنسى باشد كه با وزن و پيمانه خریدوفروش مىشود يا با عدد، بلكه اگر قرار بگذارد كه بدهكار عملى براى او انجام دهد يا جنس ديگرى اضافه كند، مثلاً شرط كند علاوه بر پولى كه قرض كرده مقدارى گندم هم به او بدهد، يا اينكه مقدارى طلاى نساخته را قرض دهد و شرط كند كه همان مقدار را ساخته پس بگيرد، همه اینها ربا و حرام است، ولى مانعى ندارد خود بدهكار بدون اينكه شرطى در كار باشد مقدارى اضافه كند بلكه اين كار مستحب است.
منظور ربا در معامله
منظور از ربا در معامله چیست؟
رباى در معامله آن است كه مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مىفروشند به زيادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً يك من گندم را به يك من و نيم بفروشد، در روايات اسلامى مذمّت از ربا بسيار شده است و از گناهان بسيار بزرگ محسوب مىشود.