در مورد مجنون خمس به مال او تعلّق نمی‌گیرد; ولى مجنون ادوارى در آن زمانى که عاقل است باید خمسش را بپردازد و امّا سفیه اداى خمس مالش با ولی اوست.
خمس یکى از عبادات مالى است که تحت شرایط ویژه‌بر افراد خاصی واجب می‌شود. خمس پشتوانه مطمئن و مناسبى براى بیت‌المال مسلمین است که قسمتى از خلأ اقتصادى موجود در جامعه اسلامى را پر نموده و بودجه موردنیاز فعالیت‌هایی که جنبه دینى دارد را تأمین می‌کند.
اگر پول را براى این گذارده که وام بیشتر بگیرد خمس دارد و اگر پول پیش‌پرداخت مسکن است خمس ندارد.
حقوقی که از طرف بنیاد شهید به خانواده شهدا و یا جانبازان پرداخت می‌شود، هبه است و بنا بر احتیاط واجب سر سال، خمس باقى‌مانده آن را بدهند.
با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ...) که با حرف‌اضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیت و مشارکت در عین می‌کند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز به‌عین تعلّق می‌گیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلق‌گرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا می‌توان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام به‌تنهایی، هرچند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگران جایز نیست.
سعى کنید با تواضع و بردبارى و زبان خوش، تدریجاً در ایشان نفوذ کنید و هرگز مأیوس نشوید؛ و تذکرات در خلوت باشد، نه در جلوى مردم و به‌صورت خیراندیشى باشد، نه به‌صورت انتقاد و خشونت و بدانید سهل‌انگاری در فروع، همیشه دلیل بر عدم ایمان به اصول نیست.
هرگاه سهم سادات بيش از نياز سادات باشد بايد آن را به مجتهد عادل داد تا در مصارف ديگرى كه صلاح مىداند صرف كند و اگر كمتر از نياز سادات باشد مىتوان از سهم امام علیه‌السلام به آن‌ها داد، بنابراين کم و زیاد بودن سهم سادات مشكلى ايجاد نمىكند.
هرگاه انسان بداند مال او با اموال ديگران مخلوط شده و مقدار آن معلوم باشد و بداند كه مالك آن از چند نفر معيّن بيرون نيست، ولى نتواند مالك را به‌طور معيّن تشخيص دهد، بايد در بين همه آن‌ها به‌طور مساوى تقسيم كند
درصورتی‌که سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد.
چنانچه کودک صاحب اموالی باشد مانند کارخانه، سهام، اوراق، اگر بعد از بالغ شدن یک سال مالک آن بود باید خمس آن را بدهد و اگر هدایایی داشت چنان چه بعد از بالغ بودن یک سال مالک بود و مصرف نشد بنا بر احتیاط واجب خمس دارد
اگر دستگردان کند، بدهی به ذمّه او منتقل می‌شود و سود سپرده‌ها مربوط به خمس نیست.
با توجه به آنچه نوشته‌اید جایز نیست؛ مگر اینکه خمس آن مقدارى که تصرّف می‌کنید بر ذمّه بگیرید و بعداً بپردازید.
