مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که طلا قبلاً جنبه زینتی خانواده را داشته خمس ندارد و اگر چیز اضافی بوده خمس دارد؛ در ضمن سود شما به بانک در صورتی صحیح است که تحت یکی از عقود شرعیه که در آیین‌نامه بانک‌ها آمده است قرار گیرد؛ اما اگر طلا به‌عنوان رهن باشد و وامی که می‌دهند جنبه عقود شرعیه در آن رعایت نشود ربا و حرام است.

در قرآن کریم فقط یک آیه در مورد خمس وجود دارد و آن آیه 41 سوره مبارکه انفال { وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ... } است و غنیمت در لغت معنای عامی دارد که همه درآمدها را شامل می‌شود؛ ولی روایات معصومین درزمینهٔ خمس بسیار است.

هرگونه درآمدی که انسان از هر طریق مشروعی به دست آورد خمس دارد.

خمس هم حق‌الله است و هم حق النّاس.

جوايزى كه به پس‌اندازها تعلّق می‌گیرد اگر قراردادى ميان پس‏انداز كننده و بانك يا صندوق نباشد حلال است و بنا بر احتياط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می‌شود، اين در صورتى است كه پس‏انداز كننده خود را طلبكار جايزه نداند، بلكه پس‏انداز گيرنده شخصاً براى تشويق پس‏انداز كنندگان جوايزى مى‏دهد.

اگر اولین روز درآمد را می‌دانند باید همان روز را اول سال خمسی قرار دهند و اگر اولین روز درآمد را نمی‌دانند یک روز از سال را به‌عنوان سال خمسی تعیین می‌کنند و اگر مبلغی از هزینه زندگی زیاد بیاید در این روز خمس آن را حساب می‌کنند.

نسبت به مقدار موردنیاز براى مؤونه و مصارف شخصى خمس ندارد و نسبت به مازاد آن خمس دارد.

آغاز سال براى حساب خمس هرکسی اولین درآمد اوست، يعنى اگر كسى شروع به تجارت و كسب و صنعت و زراعت و غير این‌ها كند، اولین زمانى كه درآمد براى او حاصل می‌شود اوّل سال خمس اوست.

آنچه در آخر سال در خانه می‌ماند مشمول خمس است و می‌توانید تخمین بزنید چه اندازه از مال شما و چه اندازه از مال همسرتان است و خمس آن را بپردازید و قاعدتاً خمس آن، مبلغ زیادی نخواهد بود.

سعى کنید با تواضع و بردبارى و زبان خوش، تدریجاً در ایشان نفوذ کنید و هرگز مأیوس نشوید؛ و تذکرات در خلوت باشد، نه در جلوى مردم و به‌صورت خیراندیشى باشد، نه به‌صورت انتقاد و خشونت و بدانید سهل‌انگاری در فروع، همیشه دلیل بر عدم ایمان به اصول نیست.

آنچه از آن در پایان سال خمسی اضافه می‌ماند باید موردمحاسبه قرار گیرد و خمس آن پرداخت شود.

با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ‏...) که با حرف‌اضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیت و مشارکت در عین می‌کند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز به‌عین تعلّق می‌گیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلق‌گرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا می‌توان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام به‌تنهایی، هرچند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگران جایز نیست.