اگر چيزى از سرمایه به خاطر کسب‌وکار از بين برود به‌طوری‌که جزء ضرر معامله حساب شود، مىتواند مقدار آن را از منافع بردارد، ولى اگر به‌واسطه حوادث ديگرى از بين برود (مانند سرقت و امثال آن) نمی‌تواند آن را از منافع كم كند، مگر اينكه با سرمايه باقيمانده نتواند كسبى كه سزاوار شأن اوست انجام دهد.
هرگاه در ابتداى سال منافعى نداشته باشد و از سرمايه خرج كند، امّا پيش از تمام شدن سال منفعتى ببرد، در اين صورت مىتواند آنچه را از سرمايه برداشته از منافع كم كند.
اگر در يك سال منفعتى نبرد، بنا بر احتياط واجب نمىتواند مخارج آن سال را از منافع سال بعد كم كند.
این کار جایز است؛ ولى اگر می‌خواهد از حج خود به‌طور کامل نتیجه بگیرد تمام اموال خود را پاک کند؛ بنابراین چنانچه پول قربانى و احرام آن‌ها از پول مخمّس باشد حج صحیح است و إلاّ اشکال دارد و درهرحال گناه کرده است.
اگر زمان اولین دریافت حقوق را به یاد دارد، سال خمسی بر اساس زمان دریافت اولین حقوق، روشن می‌شود و اگر بر مبالغی که هزینه شده است سال خمسی بگذرد به اصل و سود آن خمس تعلق می‌گیرد. اگر زمان دریافت اولین حقوق را به یاد ندارد و از درآمد یازده ماه منتهی به ثبت‌نام، هزینه کرده است (دوازده ماه تمام از زمان دریافت حقوق نگذشته باشد) به اصل و سود آن خمس تعلق نمی‌گیرد و اگر از ذخیره قبل از آن بوده باشد، اصل و سود آن خمس دارد.
ما در موردمحاسبه خمس، چهار چيز از اموال مقلدین را باوجود اینکه خمس به آن‌ها تعلق‌گرفته استثناء می‌کنیم؛ زیرا اين کار سبب تشويق مردم به‌حساب اموالشان می‌شود. آن چهار چيز عبارت‌اند از:1. خانه مسكونى: همچنين خانه‌های ييلاقى كه درخور شأن و مورداستفاده باشد، نيز همين حكم را دارد.2. وسيله نقليه شخصى: اگر وسيله نقليه براى استفاده شخصى و كار باهم باشد بايد به نسبتِ مقدارى كه براى كار است، خمس آن محاسبه شود.3. لوازم زندگى: اعم از وسایل درون منزل و حتى تلفن همراه مشروط به اينكه وسيله كسب نباشد و اگر استفاده تلفن همراه، مشترک استفاده می‌شود به همان ترتيب كه در مورد وسيله نقليه بيان شد عمل می‌شود.4. زیورآلات بانوان: تا حدّى كه متعارف است و شأن او اقتضا می‌کند.ضمناً به مراجعه‌کنندگان متذكّر شويد تمامی موارد مذکور خمس دارد، زیرا از ابتدا پول آن‌ها مخمّس نبوده است، امّا از باب ارفاق به آن‌ها می‌بخشیم.
می‌توانید با مراجعه به دفاتر و یا نمایندگان حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (مدظله) خمس خود را محاسبه کنید و در صورت پرداخت وجه، قبض رسید ممهور به مهر معظم له را دریافت نمایید.
خمس منزل مسكونى و اسباب و اثاثیه منزل و وسيله سوارى (اگر دارید) را با شما مصالحه كرديم. بقيّه اموال و دارایی‌ها مانند پول نقد و پس‌انداز و مطالبات و مواد خوراکی موجود در منزل و همچنین مواد مصرفی را محاسبه کنید بدهی‌هاى مربوط به آن را كسر كرده، خمس باقيمانده را يكجا يا تدريجاً ارسال فرمايید.
كسى كه سال خمس دارد اگر در وسط سال بميرد بايد مخارج او را تا موقع مرگش از منافع او كم كنند و خمس باقيمانده را بدهند.
آنچه در آخر سال در خانه می‌ماند مشمول خمس است و می‌توانید تخمین بزنید چه اندازه از مال شما و چه اندازه از مال همسرتان است و خمس آن را بپردازید و قاعدتاً خمس آن، مبلغ زیادی نخواهد بود.
جوايزى كه به پس‌اندازها تعلّق می‌گیرد اگر قراردادى ميان پس‌انداز كننده و بانك يا صندوق نباشد حلال است و بنا بر احتياط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می‌شود، اين در صورتى است كه پس‌انداز كننده خود را طلبكار جايزه نداند، بلكه پس‌انداز گيرنده شخصاً براى تشويق پس‌انداز كنندگان جوايزى مىدهد.
درصورتی‌که طلا قبلاً جنبه زینتی خانواده را داشته خمس ندارد و اگر چیز اضافی بوده خمس دارد؛ در ضمن سود شما به بانک در صورتی صحیح است که تحت یکی از عقود شرعیه که در آیین‌نامه بانک‌ها آمده است قرار گیرد؛ اما اگر طلا به‌عنوان رهن باشد و وامی که می‌دهند جنبه عقود شرعیه در آن رعایت نشود ربا و حرام است.
