مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه ركوع را فراموش كند و بعد از حمد و سوره بنشيند و يادش‏ بيايد كه ركوع نكرده بايد بايستد و به ركوع رود و اگر به حالت خميدگى به ركوع برگردد نماز او باطل است زيرا قيام متّصل به ركوع را به‌جا نياورده است.

چنانچه نشستن روی صندلی سبب شود قیام و رکوع را به‌طورمعمول انجام دهد مقدم است اما اگر این دو را نتواند انجام دهد نشستن بر زمین به صورتی که سجده را کامل انجام دهد مقدم است.

تا به رکوع نرفته قیام متصل به رکوع محقق نمی‌گردد و باید برگردد.

در هر ركعت بعد از قرائت، يك ركوع واجب است، يعنى به‏اندازه‏اى خم شود كه اگر بخواهد كف دست‌ها را به‌زانو بگذارد بتواند، بلكه احتياط واجب آن است كه كف دست‌ها را بر زانو بگذارد.

كسى كه دست يا زانوى او با ديگران تفاوت دارد، مثلاً دستش خيلى بلند است كه اگر كمى خم شود به‌زانو مى‏رسد، يا زانويش خيلى پايين است چنين كسى بايد به‌اندازه معمول خم شود.

خم شدن بايد به‌قصد ركوع باشد، بنابراين اگر بدون اين قصد خم شود نمى‏تواند آن را ركوع حساب كند، بلكه بايد بايستد و به‌قصد ركوع خم شود.

در ركوع واجب است ذكر بگويد، ذكر ركوع بنا بر احتياط واجب سه مرتبه «سبحان‌الله» يا یک‌مرتبه «سُبْحانَ ربی الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ» است كه بايد به عربى صحيح گفته شود و مستحب است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه تكرار كند.

در موقع ذكر واجب بايد بدن آرام باشد و براى ذكر مستحب نيز اگر آن را به‌قصد ذكر ركوع مى‏گويد آرام بودن بدن لازم است.

هرگاه ذكر را قبل از رسيدن به حدّ ركوع و آرام گرفتن بدن بگويد بايد آن را بعد از آرام گرفتن اعاده كند، حتّى اگر عمداً اين كار را كند احتياط واجب اين است كه نماز را نيز بعداً اعاده نمايد.

هرگاه پيش از تمام شدن ذكر واجب عمداً سر از ركوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهواً باشد چنانچه پيش از خارج شدن از حال ركوع متوجّه شود بايد در حال آرامى بدن دوباره ذكر را بگويد و اگر بعدازآنکه از حال ركوع خارج شد متوجّه گردد، نمازش صحيح است.

اشكالى ندارد؛ ولى گاه آن را ترك كنيد تا تصوّر نشود جزء نماز است.

كسى كه نمى‏تواند به‌اندازه ركوع خم شود اگر بتواند بايد به چيزى تكيه كند و ركوع نمايد و اگر آن‌هم ممكن نشود بايد به هراندازه كه ممكن است‏ خم شود و اگر هيچ نتواند خم شود بايد ركوع را به‌صورت نشسته انجام دهد و اگر آن‌هم ممكن نشود در حال ايستاده با سر اشاره مى‏كند و اگر اين را هم نتواند به نيّت ركوع چشم‌ها را بر هم مى‏گذارد و ذكر را مى‏گويد و به نيّت برخاستن از ركوع چشم‌ها را بازمى‏كند.