مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در حج تمتّع پنج چيز شرط است:1. نيّت؛ يعنى قصد كند براى خدا اين اعمال را به‌عنوان «حج تمتّع» بجا آورد؛ بنابراين اگر نوع ديگرى از حج را قصد كند، يا مردّد ميان «حج تمتّع» و نوع ديگرى باشد، يا قصد او خالص براى خدا نباشد، حجش صحيح نيست.2. «عمره» و «حج» بايد هر دو در ماه‌های حج (ماه شوّال، ذى‌القعده و ذى‌الحجه) واقع شود؛ بنابراين اگر تمام عمره، يا قسمتى از آن را قبل از ماه شوّال انجام دهد كافى نيست.3. احرام «حج تمتّع» همان‌طور كه گفته شد، بايد از خود مکه باشد و تفاوتی ميان محلّه‌ها و مناطق مختلف مکه قديم و جديد نيست، خواه از منزل باشد، يا از مسجدالحرام، حتّى در كوچه يا خيابان مکه مى‌تواند قصد احرام كند، ولى بهتر از همه‌جا براى احرام حج «مسجدالحرام» است؛ البتّه احتياط واجب آن است كه از محدوده حرم خارج نباشد.4. «عمره تمتّع» و «حج تمتّع» هر دو بايد در يك سال انجام شود؛ بنابراين، اگر يكى را امسال و ديگرى را سال ديگر در ماه‌های حج انجام دهد صحيح نيست.5. درصورتی‌که «حج تمتّع» عنوان نيابت داشته باشد بايد «عمره» و «حج» هر دو به‌وسیله يك نفر انجام شود؛ بنابراين اگر يك نفر عمره تمتّع و ديگرى حج را بجا آورد، كافى نيست.

احتیاط واجب آن است که بلافاصله بعد از حج بجا آورد و تأخیر نیندازد و اگر ناچار به تأخیر شد، قبل از پایان ذی‌الحجه بجا آورد.

اگر پولى كه براى نام‌نويسى حج یا عمره داده مى‌شود، از پول مخمس یا درآمد همان سال بوده باشد خمس ندارد.

درصورتی‌که احتمال می‌دهد پدر خمس را داده اشکالی ندارد در غیر این صورت باید خمس آن را بدهد.

حج او صحیح است اما باید قربانی انجام بدهد و در شرایط فعلی می تواند در ایام حج در عید قربان در شهر خود قربانی نماید.‌

اگر خودشان نمی‌توانند بازگردند و طواف و نماز را انجام دهند به يکي از کساني که مشرف می‌شوند نيابت بدهند تا به نيابت از آن‌ها طواف و نماز طواف را انجام دهد.

چنانچه در مکه متوجّه اين مطلب شود، تقصير را به‌طور كامل انجام مى‌دهد و اگر بعد از خروج از مکه متوجّه اين مطلب شد و امكان بازگشت ندارد، همان‌جا تقصير مى‌كند و حجش صحيح است و اگر بتواند موى خود را به منى مى‌فرستد تا در انجام‌ دفن كنند.

اگر اجمالاً توجّه به وجوب طواف نساء داشته، مى‌گويد انجام داده‌ام و اگر از وجوب آن اطّلاع نداشته، احتياط واجب آن است كه طواف نساء را انجام دهد و اگر خودش نمى‌تواند، نايب بگيرد.

اگر نمى‌تواند وقوفين را درك كند حكم محصور را پيدا مى‌كند و چنانچه وقوفين را درك كرده، سپس محصور شود، حج او صحيح است و براى بقيّه اعمال، هرچه را بتواند خودش بجا مى‌آورد و هر چه را نتواند نايب مى‌گيرد.

درصورتی‌که جاهل به مسئله بوده، فرزندانش حلال‌زاده هستند، ولى بايد طواف نساء را انجام دهد و عقد ازدواجشان را دوباره بخوانند.

در فرض مسئله، نايب گرفتن بى‌فايده است و چنانچه سال اوّل استطاعت اوست و در اثر بيمارى از انجام‌ حج بازمانده، فعلاً مستطيع نيست، مگر این‌که استطاعت او در سال‌های بعد باقى بماند و حال او خوب شود؛ و اگر قبلاً مستطيع بوده و حج بر او واجب شده، چنانچه از خوب شدن مأيوس باشد، بايد در همان سال و اگر ممكن نشد، در سال‌های بعد براى انجام حج تمتّع نايب بگيرد و اگر بعداً خوب شد خودش حج را بجا مى‌آورد و درهرصورت فعلاً از احرام خارج گشته و محرمات احرام بر او حلال است.

حج او صحيح است و اگر مى‌تواند وقوف اضطرارى روز مشعر را بجا آورد، احتياط آن است كه بجا آورد و اگر نايب است، نيابتش نيز صحيح است.