مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه كسى عمره تمتّع را بجا آورد و از احرام خارج شود و بخواهد از انجام‌ مراسم حج خوددارى كند اگر به علّت بيمارى يا مانع ديگرى باشد گناهى ندارد و چنانچه سال اوّل استطاعت او بوده معلوم مى‌شود مستطيع نبوده است و اگر حج قبلاً بر او واجب شده، بايد سال ديگر حج تمتّع را به‌طور كامل انجام دهد؛ امّا اگر بدون عذر از انجام‌ حج منصرف شود گناه كرده (خواه حج واجب باشد، يا مستحب) و چيز ديگرى بر او نيست و بايد در سال ديگر حج واجب خود را انجام دهد و درهرحال احتياط واجب آن است كه طواف نساء و نماز آن را بجا آورد.

شخصى كه محرم به احرام عمره یا «حج» شده و دشمن يا فرد ديگرى، مانند مأموران دولت، يا سارقين، يا غير آن‌ها، او را از رفتن به مکه و انجام اعمال بازدارند و راه ديگرى براى رفتن به مکه نداشته باشد، يا اگر راهى باشد هزينه آن را ندارد، در همان‌جا يك قربانى مى‌كند و از احرام خارج مى‌شود و احتياط آن است كه قربانى را به‌قصد خروج از احرام انجام دهد. همچنين احتياط آن است كه موى سرخود را كوتاه كند؛ و اگر دسترسى به قربانى پيدا نكرد، همان‌جا نيّت خارج شدن از احرام مى‌كند و احتياط آن است كه به‌جا قربانى، ده روز (که سه روز آن در سفر حج و هفت روز بعد از بازگشت باشد) روزه بگيرد و اگر در انجام‌ به آن صورت نتوانست بگيرد، تمام آن را پس از بازگشت روزه بگيرد.

هرگاه حاجی يكى از دو وقوف را درك كند سپس محصور شود، حج او صحيح است و براى بقيّه اعمال، هرچه را بتواند خودش بجا مى‌آورد و هر چه را نتواند نايب مى‌گيرد.

شخصی که محرم به احرام عمره مفرده شده، ولى محصور گردد یعنی براثر بيمارى، يا مجروح شدن، يا شكستگى اعضاء و مانند آن، نتواند اعمال عمره مفرده را بجا آورد و مجبور است به وطن بازگردد، يا در همان‌جا بسترى شود و درهرحال قادر بر انجام عمره نيست. چنين كسى بايد پول يك قربانى را به مکه بفرستد و با دوستان خود قرار بگذارد كه در فلان روز و فلان ساعت در مکه براى او قربانى كنند، سپس در همان موعد معيّن تقصير مى‌كند و از احرام بيرون مى‌آيد و همه‌چیز بر او حلال مى‌شود مگر همسر تا زمانى كه حالش خوب شود و عمره مفرده بجا آورد و اگر حالش خوب شد و نتوانست عمره بجا آورد، نايب مى‌فرستد؛ و چنانچه كسى نباشد كه براى او در مکه قربانى كند، در همان‌جا كه هست قربانى مى‌كند و از احرام خارج مى‌گردد و اگر آن‌هم ممكن نشد، در بازگشت به وطن قربانى مى‌كند.

شخصی که محرم به احرام عمره تمتع شده، ولى محصور گردد یعنی براثر بيمارى، يا مجروح شدن، يا شكستگى اعضاء و مانند آن، نتواند وارد مکه شود و اعمال عمره تمتع را بجا آورد بنا بر احتياط واجب، چنين كسى بايد پول يك قربانى را به مکه بفرستد و با دوستان خود قرار بگذارد كه در فلان روز و فلان ساعت در مکه براى او قربانى كنند، سپس در همان موعد معيّن تقصير مى‌كند و از احرام بيرون مى‌آيد و همه‌چیز بر او حلال مى‌شود مگر همسر تا زمانى كه حالش خوب شود و عمره مفرده بجا آورد و اگر حالش خوب شد و نتوانست عمره بجا آورد، نايب مى‌فرستد؛ و چنانچه كسى نباشد كه براى او در مکه قربانى كند، در همان‌جا كه هست قربانى مى‌كند و از احرام خارج مى‌گردد و اگر آن‌هم ممكن نشد، در بازگشت به وطن قربانى مى‌كند .و اگر حج او واجب بوده و مستقرشده، بايد سال بعد بجا آورد.

هرگاه حاجی از مکه محرم به احرام حج تمتّع شده باشد و محصور گردد یعنی براثر يكى از موانع (بيمارى، يا مجروح شدن، يا شكستگى اعضاء و مانند آن) نتواند هیچ‌یک از وقوف به «عرفات» يا «مشعر» را بجا آورد، در اين صورت پول يك قربانى را به‌وسیله دوستان خود به منى مى‌فرستد تا در روز عيد (يا بعدازآن تا سيزدهم) براى او قربانى كنند و بعدازآن، در ساعتى كه با دوستان خود قرار داده، تقصير مى‌كند و از احرام بيرون مى‌آيد و همه‌چیز بر او حلال مى‌شود، جز همسر بنا بر احتياط واجب، كه بايد در سال آينده حج بجا آورد تا بر او حلال شود، يا قبل از فرارسیدن سال آينده عمره مفرده بجا آورد و اگر نمى‌تواند، نايب مى‌فرستد و بعد از عمره مفرده نايب همه‌چیز بر او حلال است. چنين كسى اگر حج بر او واجب بوده، بايد سال آينده حج واجب را بجا آورد.

بايد فوراً خارج شود و براى خروج از مسجد تيمّم بدل از غسل جنابت مى‌كند؛ مگر این‌که زمان خروج كمتر از زمان تيمّم باشد، كه بدون تيمّم فوراً خارج مى‌شود.

اگر عمداً ترتيب را رعايت نكرد، احتياط واجب آن است كه برگردد و از آغاز شروع كند و فرقى ميان چهار سنگ، يا كمتر از آن نيست.

هرگاه ترتيب را در رمى جمرات سهواً رعايت نكرد، بايد برگردد و طورى بجا آورد كه ترتيب حاصل شود.

اگر لقطه (گمشده) حرم را برداشت، چنانچه قيمت آن كمتر از یک‌درهم باشد مى‌تواند آن را تملّك و مصرف نمايد و اگر تملّك نكرد و كوتاهى ننمود ضامن نيست، ولى اگر بدون قصد تملّك آن را نزد خود نگاه داشت و در نگهدارى آن كوتاهى و تفريط كرد، ضامن است و اگر قصد تملّك كرد و قبل از آن‌که آن را مصرف كند صاحبش پيدا شد، بايد آن را به صاحبش بازگرداند.

هرگاه لقطه حرم را، كه یک‌درهم يا بيشتر ارزش دارد بردارد، بايد اگر مى‌تواند آن را به شخصى مطمئنى بسپارد تا در صورت امكان يك سال در جستجوى صاحبش باشد و اعلام كند و اگر بعد از يك سال صاحبش پيدا نشد و اميدى به پيدا شدن صاحبش ندارد، آن را صدقه مى‌دهد، ولى چنانچه پس از صدقه دادن، صاحبش پيدا شود و راضى به صدقه نگردد، احتياط واجب آن است كه قيمت آن را به او بدهد و درهرحال تملّك چنين لقطه‌اى جايز نيست و چنانچه تملّك كند مالك نمى‌شود و ضامن آن است و اگر از ابتدا نسبت به پيدا كردن صاحبش کاملاً مأيوس باشد مى‌تواند بلافاصله آن را از طرف صاحب اصلى به شخص نيازمندى صدقه دهد.

هرگاه حاجى چيزى در حرم پيدا كند، احتياط واجب آن است كه برندارد.