بلوغ در ازدواج و تجارت و اجرای حدود و قصاص
آیا میتوان گفت که هر فرد بعد از رسیدن به بلوغ میتواند ازدواج کند و یا وارد تجارت گردد و یا حدود و قصاص بر او جاری شود یا معیار دیگری نیز دارد؟
بلوغ چهار مرحله دارد: مرحله اوّل: بلوغ در عبادات و رعايت واجبات و محرمات است؛ که حدّ آن اتمام سن 15 سال قمري در پسرها و نه سال قمري در دخترها و ديگر علائمي که در رساله توضيح المسائل (مسئله 1909) آوردهایم. مرحله دوم: بلوغ در نکاح است، يعني بايد رشد جسماني مناسب براي ازدواج و عمل زناشويي داشته باشد و اگر وضع او طوری است که آسیب به او میرسد، نکاح جايز نيست. البته خواندن صيغه بدون آثار ديگر ازدواج اشکال ندارد مرحله سوم: بلوغ اقتصادي است به اين معني که بتواند اموالش را سرپرستي کند و او را فريب ندهند. البته بلوغ اقتصادي داراي مراحلي است و به هراندازه که رشد اقتصادي پيدا کند، میتواند در اموالش تصرّف کند فرق است بين خريد نیازهای روزمره و معامله ملک و زمين و خانه و امثال آن مرحله چهارم: رشد براي مسائل حدود و قصاص و امثال آن است. البته در ديات نه علم شرط است نه عمد، بنابراين قتل خطا و شبه عمد دیه دارد. ولي در حدود و قصاص و امثال آن، چنانچه درکي از اين مسائل ندارد، نمیتوانیم آنها را بر او جاري کنيم. نتیجه اینکه در هر مورد رشد براي کاري نباشد، نمیتوان مسئوليت آن کار را تحميل کرد؛ و در صورت شک نيز اصل عدم جواز است.
علت زودتر بودن بلوغ دختران از پسران
علت زودتر بودن بلوغ دختران از پسران چیست؟
رشد فکرى و جسمى دختران سریعتر از رشد پسران صورت میگیرد به همین سبب سنّ بلوغِ دختران پایینتر از پسران است.
اعتبار سن خاص در بلوغ
آیا در بلوغ، سنّ خاصی را معتبر میدانید؟ برفرض اعتبار سنّ خاص، آیا معیار شناسنامه افراد است، یا از طرق دیگر نیز میتوان آن را احراز کرد؟
در بلوغ سنّ خاصی معتبر است و باید از طرق معتبر اثبات شود. البتّه بلوغ علائم دیگرى نیز دارد.
نشانههای بلوغ شرعی پسران
علامتهای رسیدن به بلوغ شرعی در پسران چیست؟
یکی از نشانههای بلوغ در پسران كامل شدن 15 سال قمرى و وارد شدن در 16 سالگى است؛ هرسال شمسى 11 روز بيشتر از سال قمرى است بنابراین با محاسبه اين تفاوت و احتساب سال كبيسه، زمان بلوغ در پسران به سال شمسى حدوداً 14 سال و 6 ماه و 20 روز مىباشد. دیگری بيرون آمدن منى و آخری روييدن موى درشت بالاى عورت که هرکدام زودتر ظاهر شود فرد بالغ شده است.
حکم عقبماندههای ذهنی در مورد تکالیف شرعی
عقبماندههای ذهنى، علیرغم سنهای بالا، ازنظر درک و عقل گاه در حدّ کودکان 12 ساله، یا پایینترند. آیا تکلیف شرعى از آنها ساقط است؟
درصورتیکه بهاندازه کافى شعور و تمییز داشته باشند که بتوانند عبادات را انجام دهند، مکلّف به تکالیف شرعیّه هستند.
دلالت نداشتن درشتی صدا و روییدن موی بر صورت بر بلوغ
آیا میتوان درشتی صدا و یا روییدن موی درشت بر صورت و پشت لب را دلیل بر بلوغ دانست؟
درشت شدن صدا و روییدن موى درشت در صورت و پشت لب و مانند آن، دلیل بر بلوغ پسران نیست، مگر اینکه از این راه یقین به بالغ شدن حاصل شود.
انجام عبادات قبل از سنّ بلوغ
آیا قبل از بلوغ هیچ تکلیفى ندارد؟ یا برخى مسائل وجود دارد که سنّ بلوغ در آن معتبر نیست؟ اگر جواب مثبت است، موارد آن را بیان فرمایید.
هرگاه دختران و پسران نابالغ هوشیارى کافى براى درک خوبى و بدى بعضى از کارها داشته باشند (مثلاً قُبح و زشتى قتل نفس، یا لزوم آگاه ساختن کسى که نابیناست و بر لب پرتگاه است را درک کنند) موظّف هستند که به حکم عقلشان عمل کنند.
عدم دلالت رشد جسمانى بر بلوغ در دختران
آیا رشد جسمانی بعضی از اعضای در دختران دلالت بر بلوغ آنها میکند؟
رشد جسمانى، مانند افزایش طول قد، بزرگ شدن پستانها، باسنها و مانند آن، علامت بلوغ (دختران) محسوب نمیشود.
کسانی که دیرتر از افراد سالم به سن تکلیف میرسند
آیا کودکان ناشنوا، به دلیل تأخیر در رشد اجتماعى (بهواسطه کمبود گنجینه لغات)، دیرتر از افراد سالم به سنّ تکلیف میرسند؟
درصورتیکه بهاندازه کافى شعور و تمییز داشته باشند که بتوانند عبادات را انجام دهند، مکلّف به تکالیف شرعیّه هستند.
عدم وجوب تحقیق در شک به رسیدن به سن بلوغ در دختران
آیا زمانی که دختران شک به رسیدن سن بلوغ دارند تحقیق واجب میباشد؟
دخترى که شک دارد که به سنّ بلوغ رسیده یا نه واجب نیست تحقیق کند، ولى اگر امکان تحقیق دارد، تحقیق کند.
وظیفه دختری که تازه به سن بلوغ رسیده
درصورتیکه کسی تازه به سن بلوغ رسیده باشد قادر به انجام بعضی از وظایف شرعی نشود تکلیف او چیست؟
دختران با تمام شدن نُه سال قمرى بالغ میشوند، ولى چنانچه قادر بر انجام برخى از تكاليف مثل روزه نباشند، انجام آن براى آنها واجب نيست؛ و اگر تا ماه رمضان سال بعد قادر بر قضاى آنهم نباشند، قضا نيز ندارد، ولى براى هرروز بايد فقيرى را سير كنند؛ و در مورد ازدواج احتياج به رشد جسمانى دارند؛ و در مورد تصرّف در اموال، رشد كافى اقتصادى نيز لازم است.