مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

عمل كردن به فتواى مجتهد مرده درصورتی‌که قبلاً از او تقلید نکرده بوده جايز نيست هرچند اعلم باشد بنا بر احتياط واجب.‌

هرگاه دو مجتهد مساوى باشند، مى‏توان بعضى از مسائل را از يكى و بعضى را از ديگرى تقليد كرد؛ ولی هرگاه در مسئله‌ای به فتوای یکی عمل کرد، عمل به فتوای دیگری در آن مسئله، جایز نیست.‌

حال باید از مجتهد زنده در مسئله بقاى بر تقلید میّت، تقلید کند چنانچه فتواى مرجع فعلى او جواز بر بقا باشد اعمال سابق او صحیح است.

اگر کسی بدون تحقيق كافى از مجتهدى تقليد نموده باشد و مطابق فتوای او عمل کرده، سپس بفهمد تقلیدش صحیح نبوده باید مرجع تقلید خود را عوض کند در این صورت اگر اعمال سابق، مطابق فتواى اين مجتهد باشد صحيح است وگرنه نظر مرجع خود را درباره آن سؤال کرده و مطابق آن عمل می‌کند.‌

تقلید از مجتهدی که در بعضی از ابواب اجتهاد دارد خالى از اشکال نیست.

تصریح به جواز عمل به رساله، دلیل بر نفى دیگران نیست، بلکه ممکن است دیگران هم در شرایط مساوى و هر دو یا هرچند نفر جایز التّقلید باشند. آرى اگر کسى در اوّل رساله خود بنویسد عمل به این رساله متعیّن است و عمل به غیر آن جایز نیست مفهومش نفى دیگران است درحالی‌که هرگز ندیده‌ایم احدى در مقدمه رساله چنین چیزى بنویسد.‌

تغيير تقليد از مجتهدى به مجتهد ديگر: (عدول)، جايز نيست بنا بر احتياط واجب، مگر آن كه مجتهد دوم اعلم باشد و اگر بدون تحقيق عدول كرده بايد بازگردد.

در مسائلی که از کسى تقلید کرده‌اید، باید باقى بمانید; مگر این‌که ثابت شود نفر دوم اعلم است و یا مرجع شما در آن مسئله احتیاط کند که در این مورد رجوع به غیر جایز است.‌

به مجتهدى که دیگران از او تقلید می‌کنند «مرجع تقلید» می‌گویند.‌

اعلم کسى است که در استخراج احکام (از منابع آن) از مجتهدان دیگر استادتر باشد.‌  ‌