جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه مدّتى تقليد كرده امّا نمى‏داند تقليد او صحيح بوده يا نه نسبت به اعمال گذشته اشكالى ندارد، (اعمالی که در گذشته انجام داده محکوم به صحت است هرچند نسبت به صحت تقلید شک داشته باشد زیرا شک بعد از عمل صحیح نیست و قاعده فراغ جاری می‌شود امّا براى اعمال فعلى و آينده بايد تقليدش را صحيح كند ولی درجایی که اصلاً تقلید نکرده اگر اعمال سابق، مطابق فتواى مجتهد انتخابی‌اش باشد صحيح است وگرنه نظر مرجع خود را درباره آن سؤال کرده و مطابق آن عمل می‌کند.)‌

در بسیاری از موارد از شئون مرجعیت است زیرا مرجع هم صاحب فتوا است و هم صاحب حکم در موضوعات؛ و داستان معروف تنباکو مصداق روشن این مطلب است.‌

کافی نیست و ملاك يقين است.‌

عادِل اعلم مقدّم است.‌

«مجتهد» و «اعلم» را از سه‌راه مى‏توان شناخت:‌ اوّل: اين‏كه خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.‌ دوم: اين‏كه دو نفر عادل از اهل علم به او خبر دهند، به‌شرط اين‏كه دو نفر عالم ديگر برخلاف گفته آن‌ها شهادت ندهند.‌ سوم: اين‏كه آن‌چنان در ميان اهل علم و محافل علمى مشهور باشد كه انسان يقين پيدا كند او اعلم است.‌ اعلم کسی است که در استخراج احکام شرعی از ادلّه شرعیّه داناتر باشد.‌

هرگاه شناختن «اعلم» به‌طورقطع ممكن نشود، احتياط واجب آن است از كسى تقليد كند، كه گمان به اعلم بودن او دارد‌

هرگاه شك در اعلم بودن چند مجتهد و عدم ترجيح یکی از آن‌ها داشته باشد از هركدام بخواهد می‌تواند تقليد كند.‌

آرى مى‌توانند به روحانى محل، كه مورد اعتماد آن‌هاست، رجوع كنند.‌

مخيّر است.‌

احتياط آن است كه مطابق ظن خود عمل كند.‌

در اين صورت مخيّر است.‌

مجتهد متجزى از اهل خبره محسوب می‌شود.‌