اجبار قاتل به پرداخت دیه به جای قصاص
اگر ولىّ دم در قتل عمد به جای قصاص مطالبه دیه کند، و قاتل حاضر به پرداخت آن نشود، آیا مى توان او را به پرداخت دیه محکوم نمود؟
دیه در قتل عمد تنها با توافق طرفین قابل وصول است، و نمى توان قاتل را اجبار کرد.
تقاضای قصاص پدر به جهت قتل مادر (همسر قاتل)
مردى همسر خود را به قتل مى رساند و اولیاى دم، از جمله فرزندان مقتول، تقاضاى قصاص مى نمایند، با توجّه به این که اگر پدر فرزند خود را بکشد، قصاص نمى شود، آیا فرزندان مى توانند تقاضاى قصاص پدر را بنمایند؟
در فرض مسأله، فرزندان نمى توانند تقاضاى قصاص براى پدر کنند; بلکه مى توانند از او دیه بگیرند.
پرداخت دیه در مواردی که قاتل قبل از قصاص خودکشی کرده
اگر کسی که مرتکب قتل عمد شده قبل از اجراى قصاص خودکشى کند، آیا دیه ساقط مى شود؟
دیه از اموال او برداشته مى شود.
پرداخت دیه در صورت عدم دسترسی به قاتل
هرگاه قاتل فرار کند و تا هنگام مُردن به او دسترسى نباشد، در این صورت تکلیف دیه چیست؟
مى توان دیه را از اموال او برداشت.
موارد تبديل قصاص عضو به ديه
در مورد قصاص چه مواردی قصاص تبديل به ديه ميشود؟
در مواردی که قصاص خطرناک است و در موارد دیگری مانند جایی که جانی مردد بین دو یا چند نفر باشد و مواردی که رعایت مماثلت عادتاً امکان پذیر نباشد و مانند آن، قصاص تبدیل به دیه میشود.
ادعای اعسار جانی که محکوم به دیه
فردى عمداً چشم کسى را از بین برده، و طبق شهادت شهود و تحقیق از طرفین، موضوع پرونده از موارد قصاص تشخیص داده شده است. ولى جانى قبل از صدور حکم تقاضاى تبدیل قصاص به دیه را نموده، و مجنىّ علیه نیز موافقت کرده، و حکم به دیه صادر شده، ولى بعد از قطعى شدن حکم دادگاه بدوى و تجدید نظر، محکوم علیه مدّعى اعسار شده است آیا تقاضاى اعسار با توجّه به این که قصاص با درخواست مصدوم به دیه تبدیل شده، قابل رسیدگى است؟
در صورتى که شرایط شخص جانى تغییر نکرده، ادّعاى اعسار از او پذیرفته نیست; ولى اگر شرایط عوض شده، مثلا در این اثنا ضرر و زیان مهمّى به او رسیده، این ادّعا با شهادت شهود از او پذیرفته مى شود.
تبدیل قصاص به دیه توسط ولی امر
آیا ولىّ امر مى تواند بر خلاف درخواست ولىّ دم، یا مجنىٌ علیه بنا به مصالحى قصاص را به دیه تبدیل نماید؟ و در این صورت مسئول پرداخت دیه کیست؟
در شرایط عادى چنین حقّى ندارد; مگر این که اجراى قصاص سبب مفسده مهمّى شود و مسئول پرداخت دیه جانى می باشد.
حکم قصاص موردی که ولی دمی` خود پسر قاتل است
اگر پدر بزرگ نوه خود را که تنها ولی دم او پدرش است بکشد، ولی دم که پسر قاتل است می تواند قصاص کند؟
مشکل است و باید به دیه مصالحه کند.
تبدیل قصاص به دیه در صورت علم اجمالى به وجود قاتل بین دو
آیا در جایی که علم اجمالى به وجود قاتل بین دو یا چند نفر باشد، آیا مى توان با تمسّک به قرعه حکم قصاص یا دیه را اجرا نمود؟
در این گونه موارد به هیچ وجه، حکم قرعه جارى نمى شود، و باید دیه در میان دو یا چند نفر به طور مساوى تقسیم شود.
حکم حد یا قصاص عضو برای بیمار درصورت خطر
چنانچه به تشخیص پزشکى قانونى اجراى حدّ یا قصاص عضو بر فرد بیمار یا شخص سالمى، که دچار ضعف شدید جسمانى است، باعث مرگ یا ابتلاى وى به بیمارى یا تشدید آن گردد، تکلیف چیست؟
اگر خطر مرگ یا بیمارى فوق العاده اى وجود داشته باشد، اجراى حدود و قصاص ممنوع است. بنابراین، یا باید به تأخیر بیاندازد، و اگر با تأخیر حلّ نمى شود در برابر قصاص باید دیه بپردازد.
حق زوجه در صورت تبدیل قصاص به دیه
چنانچه عدّه اى از اولیاى دم خواهان قصاص باشند، آیا سهم الدیه همسر در احتساب سهم الدیّه سایر اولیاى دم (اعمّ از صغار و کبار که تقاضاى دریافت دیه نموده اند) تأثیر گذار است؟
زوجه سهمى در قصاص ندارد; ولى اگر تبدیل به دیه شود، سهم مى برد.
