مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه در امور مالى باشد مطابق قاعده عدل و انصاف عمل مى‌شود، امّا اگر غیرمالی باشد (مثل تعيين محل دفن) متوسّل به قرعه مى‌شوند.

به قیمت روز خمس را محاسبه کرده و باید هرسال خمس بدهند.

انسان نمى‏تواند بيش از مقدار ثلث مال خود را وصیت كند، مگر اين‏كه ورثه اجازه دهند، خواه اين اجازه قبل از فوت او باشد يا بعد از فوت.

در اينجا بايد همان عين را صرف وصیت كرد و ترقى آن مشكلى ايجاد نمى‏كند، مثل آن‌که سهم ارث يكى از ورثه بعد از تقسيم رشد و ترقى بيشترى كند، مال را از نو تقسيم نمى‏كنند. ملاك، ارزش آن در زمان فوت است.

حضور ورثه لزومى ندارد، مگر این‌که وصیت زائد بر ثلث باشد که نسبت به زیاده رضایت ورثه شرط است.

نوشتن وصیت مستحب است، مگر این‌که چیز واجبى از حقّ الله یا حقّ النّاس بر عهده او باشد و بدون وصیت خطر از بین رفتن آن باشد و كسى كه می‌خواهد وصیت كند مى‏تواند با گفتن يا نوشتن مقصود خود را بفهماند ولی چنانچه وصیت واجبی باشد و وصیت شفاهی ممکن نباشد و باید مکتوب نماید؛ و اگر قادر به سخن گفتن و نوشتن نباشد مى‏تواند با اشاره‏اى كه مقصودش را برساند وصیت كند.

تا زمانى كه يقين به فوت او پيدا نكرده‏ايد نمى‏توانيد اموال او را تقسيم كنيد، ولى بايد از منافع آن به كسانى كه واجب النّفقه او هستند، مانند همسر و فرزندش، به مقدار نياز بپردازيد.

وصیتی است كه انسان سفارش كند بعد از مرگش كارهايى را انجام دهند (و آن را وصیت عهديه گويند) مانند وصیت‏هايى كه براى كفن و محل دفن و مراسم ديگر مى‏كنند.

وصیتی است كه انسان بگويد بعد از مرگش چيزى از اموال او ملك كسى باشد (آن را وصیت تمليكيّه گويند) يا براى اولاد خود قيّم و سرپرستى معيّن كند.

قَيِّم: سرپرست، كسى كه بر اساس وصيت‏ يا حكم حاكم شرع مسئول امور صغير يا مجنون يا بيمارى مى‏شود.

در صورتي كه آن منزل به ضمیمه بقیه اموال بیش از ثلث نباشد باید به آن عمل کنند‌

هرگاه انسان باخبر شود كسى او را وصی خود كرده، چنانچه به اطّلاع وصیت‌کننده برساند كه حاضر به قبول وصیت نيست و او بتواند ديگرى را وصی خود كند وصیت اوّل باطل مى‏شود، ولى اگر پيش از مردن او باخبر نشود، يا باخبر شود امّا به او اطّلاع ندهد كه حاضر به قبول وصیت نيست، يا اطّلاع دهد و او دسترسى به شخص ديگرى نداشته باشد، احتياط واجب آن است كه به وصیت عمل كند، مگر اين‏كه مشقّت شديدى داشته باشد.