صدق وقف بر وصيت درآمد ثلث اموال در عزاداري
اگر فردي وصيت کند درآمد ثلث اموالم را صرف عزاداري سیدالشهدا (علیهالسلام) کنيد آيا وصيت است يا وقف؟
اين، وصيت به وقف است؛ و چون در این موارد غالباً صیغه وقف نمیخوانند، وقف معاطاتي میشود.
ادعای وصیت مالی از طرف ميّت
اگر كسى بگويد كه ميّت وصیت كرده فلان مال را به من بدهيد وظیفه چیست؟
اگر كسى بگويد كه ميّت وصیت كرده فلان مال را به من بدهيد چنانچه دو مرد عادل گفته او را تصديق كنند، يا قسم بخورد و يك مرد عادل هم گفته او را تصديق نمايد، يا يك مرد عادل و دو زن عادله، يا چهار زن عادله گواهى دهند، بايد به گفته آن شخص عمل شود و اگر موقع وصیت مرد عادلى حضور نداشته تنها يك زن عادله شهادت دهد بايد یکچهارم آن مال را به او دهند و اگر دو زن عادله شهادت دهند نصف آن را و اگر سه زن عادله شهادت دهند بايد سهچهارم آن را به او دهند و نيز اگر دو مرد كافر ذمّى كه در دين خود عادل باشند گفته او را تصديق كنند درصورتیکه ميّت ناچار بوده كه وصیت كند و مرد و زن مسلمان عادلى هم در آنجا نبوده بايد به وصیت عمل شود.
وصیت به پرداخت بدهکاری در مرض منجر به فوت
اگر فردی در مرض منجر به فوت وصیت کند که به کسی بدهکار است و شک داشته باشیم که او برای ضرر زدن به ورثه اقرار به چنین بدهکاری کرده، حکم چیست؟
هرگاه در مرضى كه با آن از دنيا مىرود بگويد مقدارى به كسى بدهكار است چنانچه متّهم باشد كه براى ضرر زدن به ورثه اين اقرار را نموده است بايد آن را از ثلث او حساب كنند و اگر متّهم نباشد از اصل مال مىدهند.
مابهالتفاوت هزینه حج نایبی که میت مشخص کرده
فردی سالها پیش برای حج تمتع ثبتنام کرد و گفته بود اگر فوت کردم خواهر بزرگم حج را انجام دهد وارثان این کار را انجام دادند آیا الآن که قیمت حج تمتع بالا رفته آیا میشود حج را فروخت و پولش رابین وراث تقسیم کرد؟
باید او را اعزام کنند و تفاوت قیمت را از ثلث اموال مادر بدهند زیرا درواقع مادر وصیت نموده که این حج انجام شود و در این صورت تمام هزینههای لازم جزء ثلث میت است که میتوانسته در مورد آن وصیت کند.
نگهداشتن مالی که وصیت شده برای جلوگیری از اسراف
اگر شخصى وصيت كرده كه پولى را براى عزاى امام حسين عليهالسلام هزينه كنند اما چون مقدار آن زياد است هزينه كردن آن در يك نوبت از ايام عزادارى حضرت، موجب اسراف مىشود، آيا در اين صورت مىتوان پول را در حساب بانكى قرارداد و طى مدتى اصل و سود آن را صرف اين امر كرد؟
اگر اشاره به مدتزمان هزينه نكرده، مىتوان تا حد يك يا دو ماه آن را کمکم هزينه همان مجلس كنند؛ اما اگر بيش از اين طول مىكشد بايد در مجالس ديگرى كه مشابه همان جلسه مورد وصيت است هزينه كنند و مال ميت را بيش از اين نگه ندارند.
مشخص نبودن تقدم و تأخر زمان مرگ موصی و وصی
زوج به زوجه وصیت میکند که بعد از فوتش ثلث کل اموالش را پس از کسر دیون و هزینههای دفن و کفن و... نصف باقیمانده از ثلث را خودش تملک نماید و نصف دیگر را به تملیک فرزند صغیرشان درآورد، در اثر سانحهای زوج و زوجه فوت میکنند بهطوریکه مقدم و مؤخر بودن فوت هیچکدام معلوم نمیشود؛ به نظر حضرتعالی در این فرض وراث زوجه میتوانند نصف ثلث مذکور را تملک نمایند؟ و نصف دیگر ثلث به تملک فرزند صغیر درمیآید؟
با توجه به این که به وصیت عمل نشده، اموال به ملک مرد باقی مانده و باید طبق احکام مهدوم علیهم درباره ارث آنها عمل شود.
شمول وصیت برای صغار عقبافتاده ذهنی
شخصی در طی وصیتنامهای یکی از فرزندان خود را در خصوص اداره امور صغار از ورثه، بعد از فوتش وصی قرارداده و متذکّر شده پس از رشد و کبر، بقیّه برادران شرکت در وصایت داشته باشند و با توجه به اینکه خواهر کوچک آنها عقبافتادگی ذهنى داشته و دارد والان 41 سال دارند آیا برادران هنوز میتوانند قیّم خواهر کوچک باشند؟ و آیا این وصیتنامه به قوّت خود باقى است؟
درصورتیکه وصیتنامه مطلق بوده و قید و شرطى در آن نباشد، شامل قیمومیت فرزندهایى که عقل کافى پیدا نکردهاند میشود.
وصیت به عدم تقسیم ارث تا زمان خاص
اگر میت وصیت کند که ورثه تقسیم ارث تا زمان خاص به تأخیر بیندازند آیا وصیت او صحیح است؟
این وصیت به انضمام سایر وصایای میّت تنها نسبت به ثلث اموال وی اثر دارد و دوسوّم دیگر مطابق قانون ارث در میان ورثه تقسیم میگردد.
جزء ثلث مال محسوب کردن زمین هدیه شده برای مصارف عمومی
زمینی را دو سال پیش به قیمت ده میلیون تومان برای کارهای عمومی هدیه کردم، آیا میتوانم همان زمین را ثلث مالم بهحساب آورم؟
بابت ثلث محسوب نمیشود ولی از کار خود ثواب برده است و وصیت به ثلث واجب نیست بلکه مستحب است.
وصیت به ملکی که زمین آن وقفی است
پدربزرگ من یک ملک با سند اوقافی داشت، قبل از فوت یکسوّم ملک را وصیت کرده است، با توجه به اینکه سند ملک اوقافی میباشد، آیا وصیت روی آن صحیح میباشد؟
در فرض سؤال؛ درواقع وصیت در سهمی است که او در عرصه دارد و درواقع یکسوم ارزش دارای خود نسبت به آن منزل را وصیت نموده است.