مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در صورتى که زمین وقف براى قبرستان شده باشد، تنها باید در همین مورد از آن استفاده شود؛ مگر این که دفن در آن به جهاتى امکان پذیر نباشد که در این صورت باید بفروشند و پول آن را صرف خرید زمینى جهت قبرستان کنند و آن را وقف نمایند و چنانچه به اندازه کافى قبرستان دارند، مى توان از آن زمین براى مسجد و حسینیّه و کتابخانه و مانند آنها استفاده کرد.

ممکن است بخشی متروکه و بخشی غیر متروکه باشد.

چنانچه آن محل براى دفن اموات در حال حاضر و در آینده قابل استفاده نیست مى توانید از آن براى بناى مسجد استفاده نمایید؛ولى مواظب باشید نبش قبر لازم نیاید.

اگر قبرستان جدید در زمین وقف قرار داده شده جایز نیست و اگر در زمین موات است مانعى ندارد.

در صورتی که ایجاد سد ضرورت داشته اشکالی ندارد و انشاء الله مدفونین در قبرستان مشمول رحمت الهی هستند.

اقدام به تخریب نکنند ولی تعمیر هم نکنند.

چنانچه مدت اجاره به اندازه اى باشد كه آثار آخرين ميّت دفن شده به كلّى محو گردد، يا اين كه مالك بعد از پايان مدّت، ملزم به تصرّفاتى شود كه سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.

در صورتی که این کار ضرر آشکاری برای همسایه ها داشته باشد نباید آن را قبرستان کنند.‌

هرگاه زمین مزبور سابقه ملکى نداشته باشد، یا احتمال موات بودن آن از روز اوّل برود حکم وقف بر آن جارى نمى شود؛ امّا اگر سابقه ملکیّت داشته و براى قبرستان واگذار شده است حکم وقف بر آن جارى است.

اگر به طور کلی متروکه شده است و در حال و آینده نیازی به قبرستان نباشد و این کار به نفع اکثر مردم باشد، مانعی ندارد.‌

کار مناسبی نیست مگر در مورد امامزادگان خاص مانند حضرت عباس و حضرت معصومه و مانند آن.‌

اگر قبرستان به طور کامل متروکه شده و آن اداره خدماتی را به مردم ارائه می کند تصرف مانعی ندارد و نماز در آنجا صحیح است.‌