احیاء حریم موقوفه توسط مستأجر و ادعای ملکیت آن قسمت
شخصى، قطعه زمین موقوفه اى را از متولّى اجاره مى کند، بعد از اجاره، قسمتى از زمینهاى موات حریم آن رانیز احیا مى کند،آیا متولّى مى تواند زمین مزبور را که مستأجر احیا کرده است جزء وقف محسوب دارد یا مستأجر مالک آن مى شود؟
چنانچه حریم شرعى بوده مستأجر حقّ احیا نداشته و مالک نمى شود و مادام که مدّت اجاره زمین تمام نشده مستأجر حقّ استفاده از آن را دارد و باید اجاره آن را بدهد ومتولّى نمى تواند از او بگیرد ولى بعد از اتمام مدّت اجاره، حقّى براى مستأجر باقى نیست.
وقف جمعی
گروهی از خیرین هر کدام متناسب با توان مالی خود مبلغی پول به موسسه ای صلح می کنند مشروط بر اینکه با آن پول ها بیمارستانی (برای مثال) ساخته شود، سپس از طرف صاحبان پول وقف گردد لطفا به سوالات ذیل پاسخ دهید:1. آیا در طول مدت احداث بیمارستان، صاحب پول می تواند قرارداد را فسخ نماید؟2. اگر در مدت اجرا، صاحب پول فوت کند آیا ورثه حق فسخ و تقاضای پول را دارند؟3. در طول مدت احداث بیمارستان، مالکیت پول از کیست؟4. حین اجرای صیغه وقف، وقف از طرف صاحب پول است یا ورثه یا پیمانکار؟
این مسئله دو صورت دارد، گاه موسسه ای تشکیل شده که شخصیت حقوقی دارد و اموال به آن مؤسسه تملیک می شود، مشروط بر اینکه بیمارستانی را (مثلا) بسازد و وقف کند و همچنین اگر بهنهادی از نهادهای دولتی واگذار شود در اینصورت آن موسسه مالک است. گاه به موسسه و نهادیتملیک نشده بلکه آنها را به دست شخصی به عنوان مجری یا پیمانکار سپرده اند که پس از ساخت،آن را وقف کند، در اینجا حکم وکالت دارد که با موت موکل باطل می شود و ورثه می توانند وجه رابازپس بگیرند اما وقف از طرف چه کسی است، تابع قراردادی است که بسته اند.
حفر چاه در نزدیکی قنات موقوفه
قناتی وجود دارد که مقدار از آن موقوفه امام حسین(علیه السلام) مى باشد؛ با توجّه به قراین و شواهد، حفر چاه اطراف آن قنات سبب خشک شدن یا کم آب شدن مخزن قنات می شود، آیا صاحبان قنات و متولیّان موقوفه حقّ ممانعت حفر چاه را دارند؟ در صورت حفر چاه استفاده از آب آن جهت وضو و غسل چه صورتى دارد؟
در صورت ضرر زدن به قنات، احتیاط واجب ترک حفر آن چاه عمیق است و اگر حفر شده و صاحبان قنات زیان دیده اند باید مصالحه شود و الاّ وضو و غسل با آن اشکال دارد.
وقف سرقفلی
آیا وقف سرقفلی جایز و صحیح است؟
مانعی ندارد.
وظیفه افرادی که مهر یا تسبیح را از اماکن موقوفه خارج کرده اند
حکم افرادی که مثلا مهر یا تسبیح وقف شده برای مسجدی را برمی دارند چیست؟
چنانچه می توانند به هر طریقی حتی با کمک افراد دیگر آن را بازگردانند ولی اگر به هیچ عنوان ممکن نیست، قرار دادن در مسجد دیگری برای استفاده در همان مورد اولویت دارد.
وقف حق استفاده از مدارهاي ماهواره اي
با توجه به اين که مدارهاي ماهوارهاي در سازماني معين به کشورها اختصاص مييابد که بعد از اين اختصاص، آن کشور ميتواند ماهوارههاي خود - اعم از خود ساخته، خريده يا استيجاري - را در آن مدارهاي محلي قرار دهد آيا وقف آن ها توسط اين کشورها ممکن است؟
اگر اين کار در عرف عقلا نوعي حق مالکيت محسوب شود هرچند اين حق ناشي از توافق بين المللي باشد، وقف آن جايز است.
اختلاف قانون منابع طبیعی در موقوفه بودن مراتع
سالها پیش مراتعی با تأیید علماى منطقه وقف گردیده است. تا زمان اجراى مادّه 56 حفاظت از مراتع، طبق وقفنامه عمل مى شد ولى منابع طبیعى و جنگلدارى مدّعى است مراتع مشجّر جزء انفال است. آیا مراتع مشجّر کماکان وقف است یا نه؟ اگر بعضى از این مراتع جزء محدوده روستاها قرار گرفت، تکلیف شرعى چیست؟
در صورتى که احتمال داده شود در این مراتع در گذشته احیایى صورت گرفته، حکم وقف کماکان جارى است و باید درآمد آن در مصارف وقف مصرف گردد؛ همچنین هرگاه از اوّل، در محدوده روستا بوده، تعلّق به روستا دارد و مى توان با رضایت اهل روستا آن را وقف کرد و اگر قبلاً وقف شده، سپس در محدوده روستا قرار گرفته، حکم وقف باطل نمى شود.
پرداخت هزینه خانه ای که وقف مسجد شده از اموال همان مسجد
شخصى خانه اش را وقف مسجد نموده، مشروط بر این که خودش تا آخر عمر در آن ساکن باشد آیا مى توان از اموال آن مسجد خرج این خانه کرد؟
هنگامى که خانه در اختیار مسجد قرار گرفت، مى توان از درآمد مسجد خرج آن کرد.
انتقال کتب مسجد مخروبه به مساجد دیگر
آیا جایز است قرآنها و مفاتیح مسجدى که خراب شده را در مسجد دیگرى در شهر یا روستا مورد استفاده قرار داد و از آن مسجد خارج نمود؟
اگر در آینده نزدیکى بازسازى نمى شود مى توان به مساجد دیگرهمان شهر یا روستا انتقال داد واگر بازسازى شد به جاى اوّل برگردانند.
آوردن کتاب های مستهلک مسجد به خانه
آیا آوردن کتابهای وقفی مسجد به خانه که می خواهند دور بریزند جایز است؟
اگر در مساجد و کتابخانه ها به هیچ وجه قابل استفاده نباشد مانعی ندارد، البته اگر ارزش و قیمت داشته باشد باید به قیمت آن کتابهای مشابه بخرد و به مسجد بدهد.
برداشتن قرآن های مسجد الحرام
قرآنهایى در مسجدالحرام وجود دارد که بر روى بعضى از آنها جمله «وقف لله تعالى» نوشته شده، و بر تعدادى نیز این جمله نوشته نشده است در بین حجّاج مشهور است که برداشتن قرآنهایى که جمله مذکور در آن وجود ندارد، جایز است،آیا این سخن صحیح است؟
برداشتن آنها بدون اجازه مسئولین مربوطه جایز نیست، و کسانى که بدون اجازه برداشته اند، باید بازگردانند.