احراز قصد قتل برای اجرای قصاص
یا احراز قصد قتل حین ارتکاب عمل، شرط مشروعیّت حکم قصاص است؟
آرى احراز شرط است; هر چند به وسیله قراین و شواهد باشد.
اقدام به خودکشی بابت ترس از تجاوز جنسی
گروهى ميخواهند به خانمى تجاوز جنسى كنند،آن خانم از دست آنها فرار مى كند و خودش را از ساختمان به پايين پرت مى كند و مى ميرد، اگر اراده اش به طور كلى مسلوب نشده باشد و عملش به خاطر اجتناب از تجاوز آنها باشد، آيا آن افراد از باب سبب اقوى از مباشر قاتل هستند و قابل قصاص مى باشند؟ يا آنكه آن خانم خودكشى كرده است؟
در صورتی که مسلوب الاراده نباشد آن افراد قاتل محسوب نمی شود هر چند مجازات بسیار سنگینی خواهند داشت.
قتل بر اثر رانندگی بدون گواهینامه
کسی که گواهینامه نداشته باشد اگر با سرعت 120، سه نفر را پشت چراغ قرمز بکشد قتل عمد محسوب می شود؟
قتل عمد محسوب نمی شود ولی علاوه بر دیه آنها، حکم تعزیر هم شامل او می شود.
مجازات شهادت دروغ که منجر به اعدام فرد بیگناه شده
کسی در یک شهادت دروغین در دادگاه باعث اعدام یک نفر بیگناه می شود حکم آن شخص چیست؟
اگر عمدا باشد حکم قصاص بر او جاری می شود.
بی حس یا بی هوش کردن مجرم قبل از قصاص
کسى که قرار است کشته شود (تیرباران، حلق آویز و مانند آن) آیا مى تواند با هزینه خود از پزشکى بخواهد وى را قبل از قتل بى حس یا بیهوش نماید، تا دردى را متحمّل نشود؟ بین حد یا قصاص نفس و اطراف فرقى وجود دارد؟
در اعدام یا همان قصاص نفس جایز نیست ولی در قطع عضو مانعی ندارد و بی حسّ کردن عضو هنگام اجرای حدود اشکالى ندارد ولى این کار در حدّ جلد ( ضربه تازیانه ) جایز نیست.
زنده شدن جانی بعد از اجرای قصاص
چنانچه کسى محکوم به قصاص شود و به عنوان قصاص نفس حلق آویز شود و پزشک متخصّص گواهى نماید که فوت کرده است ولى در سردخانه به هوش بیاید و زنده شود آیا حکم قصاص به قوّت خود باقى است یا ساقط است؟ در صورت باقى بودن قصاص به قوّت خود، آیا دیه حلق آویزى اوّل به چه کسی تعلّق مى گیرد؟ و مسؤول پرداخت دیه کیست؟
احتیاط آن است که در این موارد قصاص به دیه تبدیل شود و آن مقدار که دفعه اول خسارت بر قاتل وارد شده است از دیه کسر شود.
مجازات کشتن پدر کافر توسط پسر مسلمان
چنانچه پسر مسلماني پدر كافر خود را بکشد،آيا قصاص می‌شود؟
در فرض سؤال قصاص نمی شود.
مصالحه به کمتر از دیه توسط ولی صغیر
چنانچه ولىّ قهرى بخواهد صبر کند تا ولىّ دم صغیر بالغ شده و خود تصمیم بگیرد، مصالح مهم از وى تفویت مى شود (مثل این که قاتل پیرمردى 80 ساله و ولى دم پسر 2 ساله اى باشد که اگر بخواهند صبر کنند تا وى بالغ گردد به احتمال زیاد قاتل مى میرد، و حقّ ولى دم نسبت به قصاص و دیه از بین مى رود.) در چنین صورتى تکلیف ولىّ قهرى چه می باشد ؟
در این گونه موارد غالباً غبطه و مصلحت صغیر در گرفتن دیه است; به هر مقدار که جانى حاضر و راضى شود.
حق زوجه در صورت تبدیل قصاص به دیه
چنانچه عدّه اى از اولیاى دم خواهان قصاص باشند، آیا سهم الدیه همسر در احتساب سهم الدیّه سایر اولیاى دم (اعمّ از صغار و کبار که تقاضاى دریافت دیه نموده اند) تأثیر گذار است؟
زوجه سهمى در قصاص ندارد; ولى اگر تبدیل به دیه شود، سهم مى برد.
نحوه قصاص و دیه قاتلی که دو نفر را نیز مجروح ساخته
چنانچه شخصى مرتکب یک فقره قتل عمد، و دو فقره ایراد ضرب و جرح عمدى گردد، و اولیاى دم مقتول خواهان قصاص باشند، و قاتل مالى براى پرداختن دیه نسبت به دو نفر مجنىّ علیهما (مورد ضرب و جرح) نداشته باشد، آیا اجراى قصاص قبل از پرداخت دیه امکان پذیر مى باشد؟ در صورت منفى بودن، پرداخت دیه چگونه میسّر مى باشد؟
قصاص طبق تقاضاى اولیاى دم انجام مى گیرد، و شخص جانى اگر مالى داشته باشد، دیه را از اموال او مى پردازند، در غیر این صورت به ذمّه میّت مى ماند، البته اگر جنایت بر اعضا عمدی و قابل قصاص باشد، نخست آنها قصاص مى کنند، بعد قصاص قتل انجام مى شود.
کشته شدن دیگری به جهت عدم مهارت در تیراندازی
چنانچه شخصى قصد مضروب کردن دیگرى را داشته باشد و عمل وى نوعاً کشنده باشد و به لحاظ عدم مهارت یا لرزش دست و مانند آن، شخص دیگرى به قتل برسد، قتل عمدى است یا خیر؟
این مسأله دو صورت دارد: صورت اوّل این که فرد دوّم بطور عادّى در معرض نبوده و بر اثر خطا، ضربه اى بر او وارد شده، در این جا قتل خطاست; ولى اگر هر دو در کنار هم و در معرض بوده اند و شخص ضارب مهارتى نداشته و احتمال اصابت به هر یک از آن دو وجود داشته است، قتل عمد محسوب مى شود.
کشته شدن قاتل مستحق قصاص بدون اذن ولی و حاکم
چنانچه شخص ثالث، مستحق قصاص را بدون اذن حاکم و همچنین بدون اذن ولىّ دم به قتل برساند. سپس، ولى دمِ اوّل، اعلام رضایت کند، حکم چیست؟
مساله از موارد شبهه، و مشمول قاعده درء است.
