قبله در قطب
شخصى که به طریقى یا براى سفر یا به عنوان کارى که ایجاب کرده است به قطب سفر کرده و مدّت مدیدى را قصد اقامت کرده (قابل توجّه این که در قطب شش ماه روز و شش ماه شب مى باشد) با توجّه به این مطلب نماز و روزه و قبله این شخص چگونه مى باشد؟ حال اگر شخصى قصد سفر کره ماه را داشته باشد نماز و روزه و قبله او در طول راه (و داخل سفینه) و در روى کره ماه چگونه مى باشد؟
باید مطابق مناطق معتدله عمل کند شرح این مطلب را در کتاب نماز و روزه در قطبین نوشته ایم امّا قبله در مناطق قطبى مشکل ندارد، به سمتى مى ایستد که نزدیکترین فاصله را با مکه داشته باشد و از این جا حکم نماز و روزه در سفرهاى فضایى روشن مى شود و قبله مسافران فضا آن سمت است که زمین و امتداد آن در آسمان قرار دارد.
جهت قبله در محلی از زمین که از جهات مختلف فاصله مساوی با کعبه دارد
استفتائی از معظم له در مورد قبله انجامگرفته بدین شرح: زمین که شکل کروی دارد یکی روی خود را بهطرف شرق هم کند به کعبه میتواند وصل شود و هم از طرف غرب، امّا چرا یکطرف قبله است؟معظم له در پاسخ فرمودهاید: نزدیکترین فاصله، جهت قبله نماز است. حال سؤال این است: اگر در منطقهای از کره زمین بودیم که هر دو طرف نسبت به مکه مساوی باشد آیا میشود به هرکدام طرف نماز خواند؟
اگر نقطهای پیدا شود که فاصله آن از شرق و غرب نسبت به قبله مساوی باشد اشکال ندارد.
تعیین قبله با خورشید
با کمک خورشید در بیابان چطور قبله تعیین میشود؟
خورشید به هنگام ظهر مقابل نقطه جنوب است، هرگاه درجه انحراف قبله آن محل را از نقطه جنوب بداند پیدا کردن قبله آسان است مثلاً درجه انحراف تهران 37 درجه است اگر بهاندازه 37 درجه از نقطه جنوب بهطرف راست برگرداند قبله تهران است.
وظیفهی فردی که قبله را اشتباه اطلاع داده
چنانچه انسان بهاشتباه قبله را به مهمانهایش اشتباه بگوید و بعد از رفتن آنها بفهمد، تکلیف او چیست؟
وظیفهای ندارد ولی درصورتیکه مقدار انحراف بیش از نود درجه بوده، احتیاط آن است که اطلاع دهد.
دلیل مقدار ذکرشده در انحراف از قبله در نماز
چرا انحراف در نماز كمتر از 90 درجه بیانشده است؟
در مورد نماز روایتی در این زمینه واردشده که انحراف کمتر از 90 درجه درصورتیکه عمداً نباشد، مانعی ندارد.
نمازخواندن در نقطه مقابل کعبه در طرف دیگر کره زمین
اگر کسی در نقطه مقابل خانه خدا در آنطرف کره زمین باشد به زاویه 180 درجه از خانه خدا بهطوریکه از طرف شرق و غرب نسبت به خانه خدا به یک اندازه باشد به کدام طرف نماز بخواند؟
با توجه به بیضی بودن کره زمین، دو طرف از چهار جهت فاصله کمتر و یکسانی تا کعبه دارند و نمازخواندن به هرکدام از آن دو جهت صحیح است و بعضی تلاش کردهاند آن نقطه را پیدا کنند و در میان جزایری غیرمسکونی در اقیانوس کبیر (اقیانوس آرام) آن را یافتهاند.
دقیق بودن جهت قبله در روز هفتم خرداد
تعیین قبله بهوسیله خورشید در روز هفتم خرداد در ساعت سیزده و چهلوهشت دقیقه در جهت خلاف سایه اجسام عمود بر زمین دقیق است؟ اگر تفاوت فتوایی وجود دارد لطفاً بفرمایید؟
بله قبله دقیق است، از اختلاف فتوا در این مورد اطلاعی نداریم.
تشخیص قبله در کشورهای غیر اسلامی
چنانچه در منطقهای از کشورهای غیر اسلامی نتوان قبله را مشخص نمود، وظیفه چیست؟
به همآنطرفى که در میان مسلمانان آنجا مشهور به قبله است بایستید اشکالى ندارد.
قبله در قطب
شخصى که به طریقى یا براى سفر یا بهعنوان کارى که ایجاب کرده است به قطب سفرکرده و مدّت مدیدى را قصد اقامت کرده (قابل توجّه اینکه در قطب شش ماه روز و شش ماه شب است) با توجّه به این مطلب نماز و روزه و قبله این شخص چگونه است؟ حال اگر شخصى قصد سفر کره ماه را داشته باشد نماز و روزه و قبله او در طول راه (و داخل سفینه) و در روى کره ماه چگونه است
باید مطابق مناطق معتدله عمل کند شرح این مطلب را در کتاب نماز و روزه در قطبین نوشتهایم امّا قبله در مناطق قطبى مشکل ندارد، به سمتى میایستد که نزدیکترین فاصله را با مکه داشته باشد و از اینجا حکم نماز و روزه در سفرهاى فضایى روشن میشود و قبله مسافران فضا آن سمت است که زمین و امتداد آن در آسمان قرار دارد.
عدم امکان تشخیص جهت قبله
اگر انسان در مکانی بود که هیچیک از راههایی که برای تشخیص قبله در رساله آمده است امکان نداشت و نتوانست قبله را تشخیص بدهد و بین چند طرف احتمال قبله بودن را میداد، نماز را باید چگونه بخواند؟
هرگاه راهى براى پيدا كردن قبله وجود نداشته باشد و قبله در میان چهار سمت مختلف مردّد شود يك نماز به یکطرف كافى است، ولى احتياط مستحب آن است كه چهار نماز به چهار طرف بخواند و هرگاه در سه طرف يا دو طرف احتمال وجود قبله را مىدهد فقط به سمت آنها نماز بخواند.