اگر انسان چيزى را به‌عنوان وام (قرض) از ديگرى بگيرد خمس ندارد؛ مگر آن مقدار از وام كه اقساط آن پرداخت‌شده و معادل آن تا پايان سال خمسى موجود باشد.
اموالی را كه انسان به ديگران می‌بخشد يا جايزه می‌دهد اگر از شأن او زياد نباشد جزء مخارج سالانه حساب می‌شود و خمس ندارد.
اموالی را كه انسان به مصرف نذر و كفّاره می‌رساند جزء مخارج ساليانه محسوب می‌شود و خمس ندارد.
اگر در اثناء سال وسایل موردنیاز خود را بخرد خمس ندارد و اگر بعداً از آن وسایل بی‌نیاز شود خمس دادن آن لازم نیست، همچنین زیورآلات زنانه اگر بعد از گذشتن سنّ و سالى از زن، موردنیازش نباشد خمس به آن تعلق نمی‌گیرد، ولى احتیاط مستحب آن است که خمس این وسایل یا زیورآلات را بدهد.
چنانچه درآمدش بيش از مخارجش نباشد، خمس بر او واجب نيست.
چنانچه به‌اندازه نياز و در حد شأنش باشد خمس ندارد.
لباس‌هاى متعدّد و همچنین انگشتر و زیورآلات و وسایل مختلف زندگى، اگر همه آن‌ها موردنیاز و در حدّشان او باشد و از درآمد همان سال تهیه‌شده باشد خمس ندارد، ولى اگر زائد بر نیاز و شأن باشد، مقدار زیادى خمس دارد.
در این صورت به قیمت آن خمس تعلّق نمی‌گیرد؛ مخصوصاً اگر بخواهند آن را تبدیل به‌مثل کنند
درصورتی‌که این کار در میان مردم رایج باشد و به‌صورت هزینه معمولى درآید، خمس ندارد.
آنچه معمولاً موردنیاز است خمس ندارد هرچند استفاده‌نشده باشد؛ اما هرگاه واقعاً مقدارى از آن زائد بر نیاز بوده باشد خمس دارد، بنا بر احتیاط واجب
در ميان بسيارى از خانواده‌ها معمول است كه جهیزیه دختران را تدريجاً تهيّه می‌کنند، چنانچه سال بر آن جهیزیه بگذرد خمس آن واجب است؛ ولى در مناطقى كه اگر جهیزیه را قبلاً تهيّه نكنند عيب محسوب می‌شود و يا اینکه تهيّه آن جز به‌صورت تدريجى مشكل است، خمس ندارد؛ بنابراین اگر درجایی خريد جهيزيه و كنار گذاشتن خود آن يا حتى پول عرفا مؤونه به‌حساب بيايد خمسى ندارد
