مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اعطاى خمس به مرجع مقلّد در دو صورت لازم است اول این‌که معلوم نباشد مجتهدین دیگر در همان مصارفى که مرجع مقلّد لازم می‌داند مصرف می‌کنند، دوم درصورتی‌که مرجع به‌عنوان حکم حاکم از مقلدین خود خمس را طلب کند، بنابراین اگر كسى بخواهد وجوهات شرعیّة خود را به مجتهدى كه از او تقليد نمى‏كند بدهد در صورتى جایز است كه مرجع تقلیدش اجازه دهد.

درصورتی‌که حاکم شرع اجازه دهد اشکالی ندارد.

معمولاً نَسَب انسان در عرف از طریق پدر منشعب می‌شود، به همین جهت همیشه فامیل کودکان، مطابق فامیل پدر ثبت می‌شود و در اسلام نسب خانواده از طریق پدر است; هرچند سیادت مادر نیز سبب احترام فرزند است.

كسى كه از سيّد نيازمندى طلبكار است مى‏تواند طلب خود را از باب خمس حساب كند، ولى در مورد سهم امام بايد به اجازه حاكم شرع باشد.

این افراد از جهاتى حكم سيّد دارند و از جهاتى ندارند. خمس نمی‌توانند بگيرند و از لباس مخصوص سادات نمی‌توانند استفاده كنند، امّا از جهاتى شرافت سيادت و انتساب به پيامبر اكرم (صلی‌الله علیه و آله) و حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) دارند.

پدر، مادر، فرزندان (در صورت نیاز و عدم توانائی بر تهیّه نفقه) و زوجه، واجب النفقه انسان هستند و به‏ كسى كه واجب ‏النفقه است، نمی‌توان خمس داد، مثلاً انسان نمى‏تواند به زنش كه سيّده است خمس خود را بدهد، مگر اینکه آن زن ناچار باشد مخارج اشخاص ديگرى را كه واجب ‏النفقه مرد نيستند بپردازد.

هرگاه سهم سادات بيش از نياز سادات باشد بايد آن را به مجتهد عادل داد تا در مصارف ديگرى كه صلاح مى‏داند صرف كند و اگر كمتر از نياز سادات باشد مى‏توان از سهم امام علیه‌السلام به آن‌ها داد، بنابراين کم‌ و زیاد بودن سهم سادات مشكلى ايجاد نمى‏كند.

احتیاط آن است که تحقیق کند، اگر سهم سادات است نپذیرد.

سادات به خاطر افتخاری که از طریق انتساب به پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) داشتند سعی می‌کردند نسب و شجره‌نامه خود را حفظ کنند و نسل بعد از نسل به فرزندان خود برسانند و الآن شجره‌نامه‌های زیادی از شجره سادات نزد علمای انساب است.

بنا بر احتياط واجب سادات نمى‏توانند بيش از مخارج يك سال خود را از خمس‌بگیرند.

هرگاه سهم سادات بيش از نياز سادات باشد بايد آن را به مجتهد عادل داد تا در مصارف ديگرى كه صلاح مى‏داند صرف كند و اگر كمتر از نياز سادات باشد مى‏توان از سهم امام علیه‌السلام به آن‌ها داد، بناب راين کم‌وزیاد بودن سهم سادات مشكلى ايجاد نمى‏كند.

لازم نيست به سيّد گفته شود كه اين پول خمس است، بلكه مى‏تواند به‌عنوان هديه به او بدهد و نيّت خمس كند، همچنين در مورد سهم امام كه به اذن حاكم شرع به اشخاص مستحقی مى‏دهد.