فوت در وسط سال خمسي
اگر شخص وسط سال خمسی فوت کند آیا باید خمس اموال او محاسبه شود؟
كسى كه سال خمس دارد اگر در وسط سال بميرد بايد مخارج او را تا موقع مرگش از منافع او كم كنند و خمس باقيمانده را بدهند.
كسى كه سال خمس دارد اگر در وسط سال بميرد بايد مخارج او را تا موقع مرگش از منافع او كم كنند و خمس باقيمانده را بدهند.
اگر حواله و رسید سکهها در بازار قابلخرید و فروش باشد باید در سر سال خمسی خمس آن را بدهید و اگر قابلخرید و فروش نیست بعد از دریافت سکهها چنانچه تا سر سال خمسی بعدی باقی بماند خمس اصل و سود آن باید داده شود.
سهمیه بنزین خودرو شخصی را میتوان فروخت (و نیز مازاد آن خمس دارد) و خمس آن بر اساس قیمت آزاد محاسبه میشود بنا بر احتیاط واجب.
زمینها يا مغازههایی كه بايد خمس آنها حساب شود گاهى بهمرورزمان قيمت بالايى پیداکردهاند كه به طبع خمس آنها سنگين میشود؛ درواقع ارزش امروز آن بايد مخمّس شود ولى ما اجازه میدهیم اگر كسى نتواند ارزش امروز آن را حساب كند (كه معمولاً همين است) به ارزش روز خريد خمس را حساب كنند و اگر بعداً آن را فروخت، مقدار تفاوت قيمت روز خريد و امروز را حساب كنند و خمس آن را بپردازند. البته اگر قيمت زمان خريد بسيار ناچيز باشد ما میگوییم قيمتى بين خريد و ارزش امروز را محاسبه كنند و اگر بعداً فروختند خمس باقى آن را بپردازند.
اگر قيمت جنسى كه براى تجارت خريده بالا رود و روى ملاحظات تجارتى و کسبوکار آن را نفروشد و در بين سال قيمتش پايين آيد، خمس مقدارى كه بالا رفته بر او واجب نيست، ولى اگر قيمت آن تا آخر سال همچنان بالا باشد بايد سر سال خمس آن را بدهد، هرچند قيمت آن بعد از گذشتن سال پايين آيد، اين در صورتى است كه آخر سال وقت فروش آن باشد و به ميل خود آن را نگه دارد.
با توجه به آنچه نوشتهاید جایز نیست؛ مگر اینکه خمس آن مقدارى که تصرّف میکنید بر ذمّه بگیرید و بعداً بپردازید.
اموال موجودش تماماً محاسبه میشود سپس آنچه ده سال پيش حساب كرده از آن كم میکند و خمس باقى را حساب میکند.
درصورتیکه برای زمین پذیره خاصی داده است یا در حال حاضر حق اولویت آن قیمتی دارد باید آن را نیز حساب کند.
کسى که با دیگرى شریک است و میداند شریکش خمس درآمد خود را نمیدهد، ادامه شرکت براى او جایز نیست، اما اگر یکی از شرکا خمس سهم خود را بپردازد اجازه میدهیم به شراکتش با شریک دیگر ادامه دهد ولی امربهمعروف و نهی از منکر را با زبان خوش فراموش نکند.
اگر در آن خانه زندگی میکرده است خمس ندارد اما درصورتیکه خانه را جهت اجاره دادن و استفاده از درآمدش خریده باشد خمس دارد و آنچه از مالالاجاره آن تا پایان سال خمسی باقی میماند آنهم خمس دارد؛ و افزایش قیمت در صورت فروش نیز مشمول خمس است ولی اگر برای تأمین زندگی در زحمت میافتد مجاز است خمس آن را به ذمّه بگيرد و هر زمان توانست بپردازد.
آن مقدار از پول را که شک به پرداخت خمس آن دارید باید بپردازید.
كسى كه از اوّل تكليف، خمس نداده و درآمدهايى پیداکرده و وسايلى براى زندگى خود خريده است و الآن متوجّه وظيفه خمس شده و مىخواهد تكليف خود را درباره آن ادا كند و زندگى خود را پاك نمايد اگر از منافع كسب، چيزى را كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از خريد آن گذشته بايد خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها نياز دارد مطابق شأن خود خريده، پس اگر بداند در بين سالى كه در آن سال فايده برده آنها را خريده است لازم نيست خمس آن را بدهد و اگر نداند كه در بين سال يا بعد از تمام شدن سال بوده بنا بر احتياط واجب بايد با حاكم شرع يا نماينده او مصالحه كند، يعنى تمام اموال مشكوك خود را حساب كرده و حاكم شرع بدهى او را از جهت خمس به مقدارى تخمين مىزند و با او مصالحه میکند و با پرداخت آن تمام اموالش پاك میشود.