اسقاط حق رجوع به سبب تغییر جزئی در هبه
آيا تغيير جزئى از عين موهوبه (مثل بريدن و دوختن پارچه) يا از بين رفتن بخشى از طلاى هديه شده، مثل زنجير آن كه دانه هاى مستقل دارد، موجب اسقاط حقّ رجوع زوج است؟
بريدن و دوختن سبب سقوط رجوع مى شود، ولى از بين رفتن قسمتى از زنجير باعث سقوط حقّ رجوع به بقيّه نمى شود.
موارد عدم جواز رجوع به هبه
در چه مواردي رجوع به هبه جايز نيست؟
هبه در چند صورت قابل برگشت نيست:1.هبه معوَّضه باشد؛ يعني در قبال آن چيزي دريافت کرده باشد.2.هبه به ذي رحم (بستگان نسبي) باشد.3. مورد هبه تغيير پيدا کرده باشد مثلاً زمين باشد و در آن خانه ساخته باشند يا پارچه اي باشد و با آن لباس دوخته باشند يا فروخته باشند.4. هبه کننده فوت کند.5. هبه به قصد قربة الي الله پرداخت شده باشد. در اين پنج صورت هبه قابل بازگشت نيست.
موارد هبه لازم
مواردی که هبه لازم است نه جایز و واهب حق رجوع ندارد کدام است؟
هبه به ارحام و اقوام در صورتیکه تحویل داده باشد یا به قصد قربت هبه ای انجام دهند نمی تواند رجوع کند و همچنین هبه معوضه لازم الاجراست.
روش صحیح بازپس گیری ملک واگذار شده
فردی ملک خود را واگذار کرده به فردی دیگر جهت حق انتفاع حال می خواهد پس بگیرد، چگونه باید عمل کند که شرعی باشد؟
در صورتی که بدون عوض واگذار کرده و جزء خویشاوندانش نبوده و قصد قربت نداشته می تواند بازپس بگیرد.
زمینی که برای بنای مدرسه واگذار شده اما ساخت آن نیاز نیست
پدرم حدود پانزده سال پیش قطعه ای زمین و مقداری پول (حدود 600 هزار تومان آن زمان) به آموزش و پرورش واگذار کرده به این نیت که مدرسه ای در آن ساخته شود به نام فرزند شهیدش اما هنوز این مدرسه به علل نامعلومی ساخته نشده است اما در این زمان آموزش و پرورش عنوان می کند که دیگر در حال حاضر در آن منطقه به مدرسه نیازی نداریم آیا می توان در قطعه زمین فوق، یک سالن ورزشی ساخت ؟ (با توجه به این که واقف از دنیا رفته و نیتش مدرسه بوده است) در ضمن تکلیف پول داده شده که در زمان خود مبلغ قابل توجهی بوده است چه می شود؟ (آموزش و پرورش تقریباً چیزی از آن خرج نکرده است)
وجه مزبور و زمین به ورثه آن مرحوم برمی گردد و اگر ورثه اجازه دهند می توان چیز دیگری در آن جا ساخت.
مطالبه سهم الارث بعد از هبه آن
شخصی سهم الارث پدری خود که شامل عرصه و اعیانی یک باب ساختمان مسکونی است را به برادر بزرگتر خود هبه نموده و بخشیده اند و بعد از اینکه برادر بزرگتر در قبال اخذ بهاء و ثمن اقدام به فروش ملک به یکی دیگر از وراث فوق نموده است بقیه وراث سهم بخشیده شده خود را مطالبه می نمایند لطفاً نظر مبارک خویش را در باره مطالب ذیل بیان فرمائید: آیا حقی (از وراث مدعی) بر ذمه خریدار باقی مانده است؟
اگر سهم خود را به برادر دیگر بخشیده اند و تحویل وی داده اند حق رجوع ندارند.
رجوع واهب در صورت عدم تحقق شروط هبه
اگر در هبه مشروط، موهوب له به شرط عمل نکند، و مال موهوبه را به دیگرى منتقل نماید، آیا واهب حقّ رجوع دارد؟
آرى واهب حقّ رجوع دارد، ولى بعد از رجوع باید مثل آن (در صورتى که مثلى باشد) و قیمت آن را (در صورتى که قیمى باشد) برگرداند.
پس گرفتن طلاهای خریداری شده برای همسر
طلایى براى زینت زن خریدارى و در اختیار وى قرار داده شده، ولى به او هبه نشده است، آیا در صورت فسخ نکاح طلا به ملک مالک اوّل یعنى زوج باقى است، ومى تواند آن را مطالبه نماید؟
اگر به قصد عاریه به او داده، مى تواند باز پس گیرد. و اگر به نیّت هبه باشد، و آن طلا را تعویض نکرده باشد، نیز حقّ باز پس گرفتن دارد. ولى با توجّه به این که معمولا به قصد هبه مى دهند، اگر طلا را تعویض کرده باشد، حق باز پس گرفتن ندارد. همچنین اگر زن و شوهر از اقوام همدیگر باشند.
پس گرفتن هدیه ای که با قصد قربت اهدا شده بوده
اگر کسى به دیگرى قرآنى را هدیه بدهد، آیا مى تواند آن را پس بگیرد؟
اگر با قصد قربت بوده باشد مشکل است.
برداشتن مخفیانه پولی که در دادن آن رضایت نداشته
اگر کسی به خاطر رودربایسی و بنابه اجبار به کسی پولی بدهد در صورتی که خودش به آن پول بیشتر احتیاج دارد، آیا می تواند بصورت مخفیانه آنرا بردارد ؟
در صورتی که قصد بخشیدن نداشته می تواند این کار را انجام دهد ولی خلاف مروّت است.
پس گرفتن باغی که جهت نصف کاری دراختیار فرزند قرار داده شده
مادرم باغی به بنده داده که من همه کارهای آن را انجام دهم و محصول و مالکیت آن بصورت نصف نصف باشد و پس از چند ماه که در آن کار کردم، ملک را با اجبار از بنده پس گرفت و اکنون برادرنم آن ملک را با آگاهی از عدم رضایت بنده خریداری نموده اند آیا ملک مذکور برای مادر و برادرانم مباح است؟
در صورتی که مدتی توسط مادر برای کار شما تعیین نشده و ملک را به شما واگذار نکرده، مادر حق داشته آن را به دیگری بفروشد.