مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

1 اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است (مانند کاغذ و سنگ) در اختیار داشته باشد باید بر آن سجده کند و نیازی نیست نماز را دوباره بخواند.2 اگر چنین چیزی نباشد اول بر لباسش اگر از كتان يا پنبه است. اگر نبود بر لباس اگر از پشم است یا بر فرش، اگر نبود بر فلزات و اشياء معدنى و اگر هیچ‌چیزی نبود بر پشت دست خود سجده كند. (پشت دست آخرین چیز است.) در این صورت چنانچه وقت نماز باقى است نماز را تمام كرده و بنا بر احتياط دوباره بخواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد.

مانعی ندارد و می تواند در همان حال مهر را بر پیشانی بگذارد.‌

كسى كه دست يا زانوى او با ديگران تفاوت دارد، مثلاً دستش خيلى بلند است كه اگر كمى خم شود به‌زانو مى‏رسد، يا زانويش خيلى پايين است چنين كسى بايد به‌اندازه معمول خم شود.

آنچه از رواق‌ها و صحن که مبدل به رواق شده و ضریح و اطراف آن برداشته شود احکام تربت را دارد.

هرگاه در حال سجده متوجّه شود پيشانى را بر چيزى گذارده كه سجده بر آن جایز نيست، اگر ممكن است و منافات با صورت نمازگزار ندارد پيشانى را به روى چيزى كه سجده بر آن صحيح است بكشد و اگر دسترسى ندارد و وقت تنگ است اول بر لباسش اگر از کتان يا پنبه است سجده کند، اگر نبود بر لباس اگر از پشم است يا بر فرش، اگر نبود بر فلزات و اشياء معدني و اگر هیچ‌چیزی نبود بر پشت دست خود سجده کند. (پشت دست آخرين چيز است.) در اين صورت چنانچه وقت نماز باقي است نماز را تمام کرده و بنا بر احتياط دوباره بخواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد.

کسى که نمی‌تواند ایستاده نماز بخواند باید بنشیند، ولى اگر بتواند بایستد و به عصا یا دیوار و مانند آن تکیه کند، یا پاهایش را از هم دور بگذارد باید ایستاده نماز بخواند، مگر اینکه فوق‌العاده براى او زحمت داشته باشد، همچنین مادام که می‌تواند نشسته نماز بخواند هرچند به چیزى تکیه کند باید خوابیده نماز نخواند و هرگاه نتواند باید به پهلوى راست بخوابد، به‌طوری‌که جلو بدن او روبه‌قبله باشد و اگر نتواند به پهلوى چپ و اگر آن‌هم ممکن نیست به پشت بخوابد به‌طوری‌که کف پاهاى او روبه‌قبله باشد.

خم شدن بايد به‌قصد ركوع باشد، بنابراين اگر بدون اين قصد خم شود نمى‏تواند آن را ركوع حساب كند، بلكه بايد بايستد و به‌قصد ركوع خم شود.

هرگاه در بين نماز از ايستادن عاجز شود بايد بنشيند و اگر از نشستن هم عاجز شود بايد بخوابد، ولى تا بدنش آرام نگرفته بايد چيزى نخواند.

كسى كه نمی‌تواند ايستاده نماز بخواند بايد بنشيند، ولى اگر بتواند بايستد و به عصا يا ديوار و مانند آن تكيه كند، يا پاهايش را از هم دور بگذارد بايد ايستاده نماز بخواند، مگر اين‏كه فوق‌العاده براى او زحمت داشته باشد. البته اگر می‌تواند قسمتی از نماز را ايستاده بخواند واجب است آن مقدار را بايستد و بقيّه را بنشيند.

كسى‏ كه می‌تواند قسمتى ‏از نماز را ايستاده بخواند واجب است‏ آن مقدار را بايستد و بقيّه را بنشيند و اگر نتوانست بخوابد.

در ركوع واجب است ذكر بگويد، ذكر ركوع بنا بر احتياط واجب سه مرتبه «سبحان‌الله» يا یک‌مرتبه «سُبْحانَ ربی الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ» است كه بايد به عربى صحيح گفته شود و مستحب است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه تكرار كند.

مانعى ندارد، ولى اگر تا آخر وقت قدرت پیدا کند احتیاط اعاده است.