مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه به‌طور غیرمعمول سجده كند مثلاً بخوابد و هفت عضو بدن را بر زمين بچسباند سجده‌اش باطل است.

گذاشتن مهر بر پيشاني با دست در حال اختيار سجده محسوب نمی‌شود و اگر مهر را بردارند و بر زمين بگذارند سپس سجده کنند صحيح است.

كسى كه نمی‌تواند پيشانى را بر زمين بگذارد بايد به‌اندازه‌ای كه می‌تواند خم شود و مهر یا چیز ديگرى كه سجده بر آن صحيح است بر محل بلندترى قرار دهد كه پيشانى به آن برسد و كف دست‌ها و زانوها و انگشتان را به‌طورمعمول بر زمين بگذارد هرگاه نتواند خم شود بايد با سر اشاره كند و الا با چشم‌ها اشاره می‌نماید، يعنى آن را به‌قصد سجده می‌بندد و به نيّت سر برداشتن باز می‌کند و درهرصورت احتياط واجب آن است که مهر را بلند كند و بر پيشانى بگذارد، اگر هیچ‌یک از این‌ها را نتواند احتياط واجب اين است كه در قلبش نيّت سجده كند.

در مورد کف دست، ملاک استیعاب عرفی است یعنی اینکه مردم بگویند دستش را بر روی زمین گذاشته است هرچند تمام آن با زمین تماس نداشته باشد. لذا لازم است انگشتان را نیز در سجده بر زمین بگذارند و اگر عمداً بر روی زمین نگذارد، نماز اشکال دارد.

1 اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است (مانند کاغذ و سنگ) در اختیار داشته باشد باید بر آن سجده کند و نیازی نیست نماز را دوباره بخواند.2 اگر چنین چیزی نباشد اول بر لباسش اگر از كتان يا پنبه است. اگر نبود بر لباس اگر از پشم است یا بر فرش، اگر نبود بر فلزات و اشياء معدنى و اگر هیچ‌چیزی نبود بر پشت دست خود سجده كند. (پشت دست آخرین چیز است.) در این صورت چنانچه وقت نماز باقى است نماز را تمام كرده و بنا بر احتياط دوباره بخواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد.

می‌تواند مهر را روی دست بگیرد و یا با اشاره سجده کند.

چیزی مانند دستمال‌کاغذی را با دست نگه دارد و پیشانی را بر آن قرار دهد.

نمازش صحیح است اما اگر بتواند مهر را بر چیزی بگذارد و سجده کند مقدم است.

هرگاه در حال سجده متوجّه شود پيشانى را بر چيزى گذارده كه سجده بر آن جایز نيست، اگر ممكن است و منافات با صورت نمازگزار ندارد پيشانى را به روى چيزى كه سجده بر آن صحيح است بكشد و اگر دسترسى ندارد و وقت تنگ است اول بر لباسش اگر از کتان يا پنبه است سجده کند، اگر نبود بر لباس اگر از پشم است يا بر فرش، اگر نبود بر فلزات و اشياء معدني و اگر هیچ‌چیزی نبود بر پشت دست خود سجده کند. (پشت دست آخرين چيز است.) در اين صورت چنانچه وقت نماز باقي است نماز را تمام کرده و بنا بر احتياط دوباره بخواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد.

این کار مانعی ندارد.

هرگاه پيشانى را سهواً برجایی بگذارد كه از محل زانوها يا انگشتان پا بيش از چهار انگشت بسته، پست‌تر و بلندتر باشد، اگر بلندى به حدّى است كه به آن سجده نمی‌گویند بايد سر را بردارد و روى چيزى بگذارد كه بلندى آن از چهار انگشت بسته كمتر است، امّا اگر به‌قدری است كه سجده به آن می‌گویند واجب است پيشانى را از روى آن به روى چيزى بكشد كه به‌اندازه چهار انگشت بسته يا كمتر است و اگر كشيدن پيشانى ممكن نيست، احتياط واجب آن است كه نماز را تمام كند و دوباره بخواند.

هرگاه در پيشانى دمل و مانند آن باشد و نتواند آن را بر مهر و مانند آن بگذارد می‌تواند مهر را در کنار پيشانى يا در هر دو طرف قرار دهد و مهر را در هر دو طرف آن‌قدر از زمين بلند كند كه دمل در وسط آن قرار گيرد به‌شرط اين‏كه از چهار انگشت بسته بلندتر نباشد و هرگاه دمل يا زخم تمام پيشانى را گرفته باشد بايد به يكى از دو طرف بيرون پيشانى سجده كند و اگر ممكن نيست چانه را بر مهر می‌گذارد و اگر آن‌هم ممكن نيست هر جاى از صورت كه ممكن شود بر مهر بگذارد و اگر به هيچ جاى از صورت ممكن نشود بايد به‌اندازه‏اى كه می‌تواند خم شود.