مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

برای این‌که مقدار زکات غلات مشخص شود باید نوع آبیاری محصولات را ملاحظه نمود، بنابراین: الف: مقدار زكات گندم و جو و خرما و انگور درصورتی‌که از آب باران، يا قنات و نهر و سد و يا رطوبت زمين مشروب شود، یک‌دهم است. ب: مقدار زكات گندم و جو و خرما و انگور درصورتی‌که با آب چاه‌های‏ عميق و نيمه عميق و کم‌عمق، يا به‌وسیله دلو و دست و حيوان از چاه يا رودخانه آب بكشد و آن را آبیاری سازد زكات آن‌یک بيستم است. ج: اگر زراعتى با هر دو نوع مذکور آبيارى شود درحالی‌که زمین نیازی به آبیاری نوع دیگر نداشته یا اینکه آبیاری نوع دیگر به‌قدری كم باشد كه به‌حساب نيايد یا اصلاً اين كار تأثیری در محصول نداشته باشد بايد مطابق آن‏كه غالباً آبیاری شده زكات بدهد، ولى اگر از هر دو به مقدار قابل‌توجهی آبیاری شده است، مثلاً نصف يا ثلث مدّت با آب باران و بقيّه با آب چاه مشروب شده، بايد زكات آن را نيمى به‌حساب یک‌دهم و نيمى به‌حساب یک‌بیستم بدهد.

هرگاه زراعت يا باغى را قبل از واجب شدن زكات خريدارى كند زكات بر عهده مالك جديد است و اگر بعدازآن‏كه زكات واجب شده بخرد، زكات بر عهده فروشنده يعنى مالك قديم است.

در فرض سؤال، مانعی ندارد.

زكات گندم و جو و خرما و كشمش وقتى واجب است كه به حدنصاب برسد و نصاب آن‌ها «288 من تبريز، 45 مثقال كمتر» است كه حدود «847 كيلوگرم» برآورد شده (كمى كمتر از سه‏ خروار).

غلاتی كه زكات آن‌ها را داده، اگرچند سال هم نزد او بماند زكات ندارد.

زكات انگور و كشمش موقعى است كه ميوه برسد و به آن انگور گويند و همچنين در مورد خرما زمانى است كه خرما برسد و قابل‌خوردن شود؛ ولى وقت دادن زکات در خرما و كشمش موقعى است كه خشك شود، مگر اين‏كه بخواهند آن را به‌صورت تر مصرف كنند كه بايد زكات آن را بدهند به‌شرط این‌که خشک‌شده آن به حدنصاب برسد.

زكات گندم و جو وقتى واجب می‌شود كه دانه آن بسته شود و به آن گندم و جو گويند ولى وقت دادن زكات در گندم و جو زمانى است كه آن را خرمن كنند و کاه را جدا نمايند.

زكات آن واجب نيست.

مخارجى را كه براى زراعت كرده ازجمله قيمت بذری كه براى زراعت پاشيده، می‌تواند از محصول کم کند و زکات بقیّه را بپردازد؛ هرچند احتیاط مستحب آن است که کم نکند.

اگر احتمالی در ذهن دارد به آن عمل کند و الا یک پانزدهم بدهد.

مقدار زکات آن‌یک‌دهم است، مشروط بر این‌که آب را با پمپ و مانند آن از رودخانه نکشند؛ و إلاّ مقدار زکات یک‌بیستم می‌باشد.

اگر نداند كه آبيارى با آب باران بوده يا با آب چاه و مانند آن، فقط یک‌بیستم بر او واجب ‏است.