تجدید چاپ کتاب توسط ناشران دیگر بدون اجازه مولف
مؤلّفى کتابى مى نویسد و با ناشرى قرارداد چاپ و نشر منعقد مى نماید و در کتاب مى نویسد: «حقوق طبع براى مؤلّف محفوظ است». پس از چندى ناشر دیگرى بدون اجازه از مؤلّف، کتاب را تجدید چاپ مى نماید. در عرف ناشران چنین است که مقدارى از کتاب را به عنوان حقّ تّألیف به مؤلّف مى دهند، آیا این چنین حقّى براى مؤلّف وجود دارد و آیا نیاز به اجازه از مؤلّف در مقام تجدید و افست از روى کتابش مى باشد؟
حقّ تّألیف یک حقّ عقلایى است که در تمام دنیا از سوى همه عقلاى جهان به رسمیّت شناخته شده است و مخالفت با آن مصداق ظلم شمرده مى شود و شرعاً حرام است، بنابراین مؤلّف مى تواند حقّ خود را از کسانى که بدون اجازه او تجدید چاپ کرده اند بگیرد.
نشر آثار مؤلّفین و شعرا بدون رضایت آنان یا ورّاث آنها
چنانچه ناشرى مجموعه اشعار شاعر یا نوشته هاى نویسنده اى را بدون پرداخت حقّ تّالیف و کسب اجازه مؤلف و در صورت فوتش بدون موافقت و رضایت ورّاث شرعى و قانونى او منتشر کند و آنها را بفروشد و درآمد حاصله را کلاّ به نفع خود بهره بردارى کند، چنین عملى از نظر شرعى چه حکمى دارد؟
حقّ تألیف یک حقّ عقلایى است که در میان عقلاى جهان به رسمیّت شناخته شده است و تجاوز به آن، مصداق ظلم و ممنوع مى باشد و نشر آثار مؤلّفین و شعرا بدون اجازه آنان جایز نیست و این نکته را باید توجّه داشت که همیشه مصادیق از عرف گرفته مى شود و احکام از شرع مقدّس و مانعى ندارد که با گذشت زمان، حقوق تازه عقلائیّه پیدا شود و مشمول احکام کلیّه اسلام گردد.
کپی برداری از محصولات مؤسسات غیر دولتی کشورهای محارب
نظر حضرتعالی درباره رعایت حق مولف در آثار چاپی، چند رسانه ای و نرم افزارها مشروط به این شده که صاحب اصلی کافر حربی باشد یا نه. حال با توجه به اینکه اکثر این آثار امروز در آمریکا تولید می شود و این کشور ما را تحریم اقتصادی نموده است لطفاً در خصوص موارد زیر راهنمایی بفرمایید که کافر حربی محسوب می شوند یا خیر:۱- موسسات دولتی غیر سیاسی نظیر جوامع مهندسی در آمریکا نظیر جامعه مهندسان عمران، مکانیک و ...۲- موسسات انتشاراتی غیر دولتی یا شرکتهای غیر دولتی آمریکایی متعلق به اشخاص که ظاهرا با مسلمانان مشکل و جنگی ندارند و حتی به ایرانیان یا دیگر مسلمانان کالا هم می فروشند .
در صورتی که با مسلمانان مشکلی نداشته باشند و حمایت از برنامه های دولت خود نکنند حکم حربی ندارند.
دلیل مشروع بودن حق الطبع
آیا از نظر شما حق تألیف، حقّى مشروع و قابل واگذارى است؟
حق تألیف از حقوق عقلائیّه است، که شارع مقدّس بر اساس عمومات کتاب و سنّت آن را امضا نموده است، زیرا در عرف عقلا، عدم رعایت آن نوعى ظلم محسوب مى شود، و قابل واگذارى است.
تکثیر نوار کاست قاریان قرآن
قراى معروفى که آیاتى از قرآن مجید را با صوت زیبا تلاوت مى کنند و آن را روى نوار کاست و یا ویدئو ضبط مى کنند، آیا مى توانند امتیاز آن را خرید و فروش کنند و آیا باید دیگران در موقع تکثیر از آنها اجازه بگیرند؟
در صورتى که در عرف عقلا به عنوان حقّى براى قارى شمرده شود، کسانى که مى خواهند تکثیر کنند باید با موافقت او باشد.
تبدیل کتاب به نرم افزار بدون اجازه مولف
آیا مى توان تمام یا بخشى از کتابى که از بازار خریدارى شده را بدون اجازه مؤلّف به صورت نرم افزار کامپیوترى درآورد؟ در صورتى که پولى در مقابل عرضه این برنامه گرفته نشود، چه حکمى دارد؟
باید از مؤلّف آن کتاب، در صورتى که در قید حیات است، و از ورثه او اگر رحلت کرده، اجازه بگیرد. این در صورتى است که نرم افزار را براى انتشار تهیّه کند; نه براى استفاده شخصى.
استفاده از محصولات تبلیغاتی با حذف نام شرکت
شرکتها و ادارات معمولا به مناسبتهاى مختلف، پوسترها و آگهى هایى چاپ مى کنند، و اسم شرکت خود را در زیر آن مى آورند. آیا از این پوسترها و مجلاّت مى توان با حذف کردن نام شرکت مربوطه استفاده نمود؟ (مثلا شرکتى به مناسبت سال نو، تقویم سال جدید را چاپ مى کند و با اسم شرکت خود به بازار مى فرستد، آیا مى توان از این تقویم با حذف نام شرکت استفاده کرد)؟
در صورتى که خریدارى کنید، اختیار آن به دست شماست; اما اگر هدیه کنند، تغییر نام آن اشکال دارد.
حق التأليف
منظور از حق تالیف چیست؟
حق مولف كتاب، مزد و اجرت نوشتن كتاب.
مدت زمان اعتبار حقوق
آيا اين حقوق تا ساليان بسيار طولاني هم جاري است ؟
بعد از فوت صاحب اثر حقّ به ورثه او مي¬رسد ، ولي اگر به قدري زمان بگذرد (مثلاً 70 الي 80 سال بعد از فوت) که عقلا ديگر چنين حقّي براي ورثه قائل نيستند نياز به کسب اجازه نيست. و در صورت شک بايد استصحاب وجود حقّ را جاري کنيم.