جبران قیمت درختی که نهال آن را غصب کرده
چند سال پيش يك نهال سيب از جايي سرقت كردم بعد از 4 سال اين نهال به بار نشسته و ما صاحب آن را نمي شناسيم حال آیا بايد پول نهال را صدقه بدهيم يا پول درختي كه به بار نشسته است؟
باید معادل قیمت درخت را بدهد و آنچه از ثمراتش استفاده کرده را نیز به مالک بپردازد و چنانچه صاحبش را به هیچ وجه نمی شناسد از طرف او به شخص نیازمندی بپردازد.
استفاده از اموال کسی که درآمد او از حرام باشد
اگر درآمد شخصی از طریق حرام باشد آیا می توان در اموال او تصرف کرد و از اموال او استفاده نمود؟
اگر يقين ندارید از راه حرام تهيّه شده، تصرّف در آن مانعى ندارد اما اگر يقين دارید و صاحب آن را می شناسید باید به صاحبش برگردانید وگرنه ما به شما اجازه مى دهيم تصرف كنید و معادل آن را كه تصرّف كرده اید به نيازمندى بپردازید. و اگر تمكن نداريد بر ذمّه بگيرید و هر موقع كه توانستید، بپردازید.
اطلاع ازحرام بودن درآمدی که سرمایه گذاری شده
شخصی مسئول انعقاد قرارداد و جذب سرمایه برای شرکتی که مضاربه انجام می داد بود و حقوق خود را به صورت پورسانت دریافت می کرد بعد از مدتی بدلیل اشتغالات متعدد از آنجا انصراف داده و حقوق این مدت را در بانک سپرده گذاری پنج ساله کرده بعد از یکی دو سال مطلع شده است شرکت مزبور کلاهبردار بوده و سرمایه مردم را بالا کشیده اند حکم اصل حقوق و سود حاصله از آن چیست؟
در صورتی که می داند از اموال حرام بوده باید به صاحبانش برگرداند و اگر دسترسی ندارد به فقرا صدقه دهد.
جبران حق الناس در صورت فوت صاحب حق
اگر حق الناسی بر گردن ما باشد ولی صاحب حق زنده نباشد، آيا مىشود به جاى او صدقه داد؟
بايد به ورثه او پرداخت شود و اگر ورثه او را به هيچ وجه نمی شناسید، از طرف صاحب وجه صدقه بدهيد.
محاسبه افت قیمت در خسارت
آیا جبران افت قیمت علاوه بر خسارت، واجب است؟
در صورتی که در عرف محل افت قیمت را نیز جبران می کنند به همان صورت عمل کند و الا واجب نیست و ظاهرا فعلا در عرف افت قیمت را محاسبه نمی کنند مگر اینکه تفاوت قیمت سالم و معیوب بسیار زیاد باشد.
تصرف در مال مخلوط به حرام
اگر فردی در اموال کسی که در آمد حرام دارد تصرف کرده باشد تکلیف او در این مورد چیست؟
در صورتی که در آمدهای حلالی هم دارد، و نمی دانید آنچه در اختیار شما قرار داده از اموال حرام است یا حلال، تصرّف در آن برای شما اشکال ندارد.
وظیفه وراث در قبال ادعای طلبکار از مورث
پدر من مدتي قبل به رحمت خدا رفت از همه ي آشناها حلاليت طلبيدم يكي از آنها شخصي بود كه پدرش شريك پدرم و خودش شاگرد پدرم حدود پنجاه سال پيش بوده، مدعي شده من حقوقم را نگرفتم با اينكه پدرم اهل حساب كتاب و خمس بود شخص هم هيچ مدركي ندارد ميگويد دو میلیون بدهيد حلال كنم من چه كنم اين شخص راضي شود و دینی بر عهده پدم نباشد؟
در صورتی که مدرکی ندارد شما در مقابل او تکلیفی ندارید.
روش جبران حق الناس مالی
اگر حق الناسی بر گردن ما باشد باید به چه طریقی آن را جبران کنیم؟
در صورت امكان معادل حقّ او را به دستش برساند، يا به شكلى با هم مصالحه كنند، و اگر اين كار ممكن نيست توسّط شخص ثالث، يا بوسيله حواله بانكى، يا توسّط پست برايش ارسال نمايد. و چنانچه به او دسترسى ندارد به نيّتش به فقرا صدقه دهد.
جبران حق الناس قبل از سن بلوغ
اگر قبل از سنّ تكليف، حقّ النّاس بر گردن داشته باشيم، بايد بعد از تكليف بپردازيم؟
آرى بعد از تكليف موظّفيد حقّ النّاس را بپردازيد.
وجوب طلب حلالیت یا جبران حق الناس نسبت به والدین
مقدارى از اموال پدر و مادرم را بيهوده مصرف كرده ام، مثلًا پول گرفته ام و براى تفريح بيش از اندازه با دوستان مصرف كرده ام و يا كتاب خريده ام و بدون حساب و كتاب به دوستانم هديه داده ام و الآن پشيمان شده ام، آيا بايد از اموال خودم به پدر و مادرم بدهم؟
در صورتی که خود والدین با رضایت آن مبلغ را پرداخت کرده اند تکلیفی ندارید در غیر این صورت باید حق آنها را بدهید و یا حلالیت بطلبید.
