مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

براى اين قسمت ديه و ارشى نيست.

اگر راه منحصر به استفاده از آن داروها باشد اشكالى ندارد، ولى بايد بيمار را در جريان بگذارد و رضايت وى را جلب كند.

اذن ولى كافى است.

درصورتی‌که بی‌دقتی طبيب، يا نگذاشتن وقتى كافى، يا عدم سؤال كافى، سبب خسارت بيمار شده، طبيب ضامن است. ولى اگر عدم همكارى بيمار سبب اين خسارات شده، يا بيمارى او طورى بوده كه با دقّت و بررسى لازم نتیجه‌ای عايد او نمی‌شده، طبيب ضامن نيست.

درصورتی‌که پزشك از پيامدهاى احتمالى برائت جويد و در كار خود كوتاهى و سهل‌انگاری نكرده باشد، ضامن نيست.

الف تا و) هرگاه وضع ظاهرى بيمار عدم بكارت باشد و بيمار طبيب را در جريان نگذارد، طبيب ضامن نيست، همچنين اگر برائت جسته و مقصّر نباشد. ولى درصورتی‌که ظاهر او بكارت باشد، يا لااقل احتمال قوى برود كه باكره است و برائت هم نجسته باشد طبيب ضامن مهرالمثل است، مگر این‌که بتواند او را به‌صورت اوّل بازگردانده در اینجا ارش نقص موقّت و هزینه‌های اضافى را می‌پردازد.

در صورت عدم تقصير و عدم سهل‌انگاری، طبيب ضامن نيست. در مورد مدير بيمارستان و مسئول برق نيز همین‌گونه است.

اين مسئله دو حالت دارد: حالت اوّل اين است كه عرف پزشكان، پزشك را در برابر فرانگرفتن معلومات جديد مقصّر می‌شناسند، در اين صورت ضامن است. حالت دو آن است كه فراگرفتن آن مسائل را وظيفه طبيب نمی‌دانند، بلكه جزء تكامل علم محسوب می‌شود، در اين صورت مسئول نيست.

آرى ضامن است; مگر اينكه بيمار را از اين امر باخبر كرده و اجازه گرفته باشد.

درصورتی‌که در مسئله زايمان خلافى از عامل (دكتر زايمان) سر نزده و سهل‌انگاری و کوتاهی نکرده، ضامن نيست.

درصورتی‌که واقعاً کوتاهی کرده‌اند تعزیر دارند. ضامن نیست ولی در صورت کوتاهی تعزیر دارد.

بهترين راه براى حلّ مشكل پزشكان ازنظر ضمان شرعى اين است كه از طريق رسانه‌های گروهى و طرقِ ديگرِ اعلان ‌همگانى، اعلام شود كه پزشكان نهايت سعى و كوشش و دقّت خود را براى درمان بيماران به كار می‌گیرند، ولى با توجّه به جهات مختلف، اعم از كمبودهاى علم پزشكى و وسايل شناخت بیماری‌ها و اختلاف وضع جسمى و روحى بيماران و خطاهاى احتمالى كه در طبيعت هر انسانى نهفته است، ممكن است عوارضى پيش آيد، پزشكان در برابر آن مسئول نيستند; و مراجعه به پزشك به معناى قبول اين رفع مسئولیت است. البتّه در برابر عوارضى كه براثر سهل‌انگاری و تقصير حاصل شود، مسئولیت آن‌ها به قوّت خود باقى است. اين اعلان ممكن است به‌صورت تابلويى در تمام مطب‌ها و بیمارستان‌ها نيز نصب شود، به‌طوری‌که به همه مراجعين تفهيم گردد و در مورد جرّاحی‌های مهم برائت خصوصى نيز گرفته شود.