مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که آن دارو منحصربه‌فرد نباشد و بيمار جنبه اورژانسى نداشته باشد، استعمال آن دارو روى انسان جايز نيست; امّا اگر دارو منحصربه‌فرد است و استعمال آن ضرورى به نظر می‌رسد و احتمال نجات بيشتر از احتمال خطر است، بايد آن را در مورد بيمار به کاربرد.

بايد از بيمار يا ولی او اجازه بگيرد؛ و اگر دسترسى به آن‌ها نيست، ما به‌عنوان حاكم شرع در این‌گونه موارد ضرورى به اطبا اجازه می‌دهیم و ضامن نيستند. (به‌شرط اينكه به مقدار كافى دقّت كنند).

ولیّ بیمار در درجه یک خود اوست اگر هوش و حواس لازم را دارد و الا پدر یا جدّ او. در غیر این صورت باید بستگان نزدیکش از حاکم شرع در این امر اجازه بگیرند؛ و ما نسبت به بیمارانی که جنبه اورژانسی دارند و نمی‌توان منتظر پیدا کردن ولیّ نشست، به طبیب معالج آن‌ها اجازه می‌دهیم که خدمات لازم پزشکی را درباره‌ی آن‌ها به‌دقت انجام دهد.

درصورتی‌که اين مسئله به مريض تفهيم شود كه چنين خطرى ممكن است در پيش باشد و مريض راضى شود، يا وقوع چنين مطلبى بسيار نادر باشد، طبيب ضامن نيست.

هرگاه ضررى باشد كه در برابر تسكين درد شديد در ميان عقلا قابل‌پذیرش باشد اشكالى ندارد؛ و اگر ضرر مهمی است كه او را به خطر می‌اندازد، جايز نيست؛ و اگر براى خودش ضرر نداشته باشد، بلكه براى جنين ضرر داشته باشد نيز حكم مسئله همين است.

درصورتی‌که دارو منحصربه‌فرد باشد و تأثير آن از زیان‌های آن بيشتر است و پزشك چگونگى آن را به بيمار اعلام كند، تجويز آن مانعى ندارد.

اشكالى ندارد، مشروط بر اينكه طبيب در تلاش و كوشش خود کوتاهی نكند.

اگر راه منحصر به استفاده از آن داروها باشد اشكالى ندارد، ولى بايد بيمار را در جريان بگذارد و رضايت وى را جلب كند.

اگر ضرر مهمی نداشته باشد اشكالى ندارد; زيرا داروها به‌هرحال عوارضى دارند، ولى اگر ضرر مهمی داشته باشد تجويز آن جايز نيست، مگر در صورت ضرورت شديد و با كسب رضايت بيمار يا ولی او.

اگر بيمار درخطر نيست می‌تواند او را رها كند.

نسبت به مواردى كه دسترسى به ولى نيست، يا ولى ندارد مانعى نيست.

درصورتی‌که بيمار در شرايط خطرناكى باشد و اولياى مريض او را به طبيب بسپارند كه از او مراقبت كند و طرفين يا خصوص طبيب بداند كه اگر از بيمار غفلت كند، خطرى بيمار را تهديد می‌کند، چنانچه طبيب اين مسئوليت را پذيرفته باشد و ازآنجام‌وظیفه تخلّف نمايد، در برابر نتيجه آن مسئول است؛ و اگر عمداً و به‌قصد زيان رساندن به مريض اين كار را كرده باشد، قتل عمد، يا جرح عمد محسوب می‌شود، در غير اين صورت، شبه عمد است.