زن را نمی‌توان مجبور كرد كه مثلاً لوله‌های خود را ببندد; حتّى نمی‌توان او را مجبور كرد كه به‌وسیله قرص و مانند آن جلوگيرى كند. ولى مرد می‌تواند با خوردن دارو، يا استفاده از آمپول، يا مانند آن، موقتاً از انعقاد نطفه جلوگيرى نمايد.
هرگاه طبق گفته اطبای حاذق مورد وثوق ازنظر صداقت و تعهد، خوف خطر وجود داشته باشد، اين كار جايز است.
اگر زيان مهمی داشته باشد، مانعى ندارد.
درصورتی‌که واقعاً احساس خطرى براى فرزند كنند، جلوگيرى مادام‌العمر مانعى ندارد.
در شرايط مساوى بعيد نيست مرد مقدم باشد.
هرگاه خوف ضرر و خطر قابل‌ملاحظه‌ای، هرچند نسبت به بچه وجود داشته باشد، جايز است.
اين كار جايز نيست; مگر اينكه خطر قابل‌ملاحظه‌ای سلامت زن را تهديد كند.
۱. هرگاه كارشناسان متدین ضرورت اين كار را تصديق كنند مانعى ندارد.۲. اگر منظور از اجبار اين است كه شغل خود را از دست می‌دهد، نبايد تن به كار حرام بدهد.۳. طبيب در اين حال ضامن است.
درصورتی‌که اهل خبره و كارشناسان متدین، مسئله كنترل و محدود ساختن مواليد را یک ضرورت اجتماعى تشخيص دهند، شرعاً می‌توان به‌طور موقّت با آن موافقت كرد و يا در صورت لزوم به‌طور حساب‌شده از آن تبليغ نمود. در ضمن بايد توجّه داشت كه افزايش نسل به عقيده هیچ‌کس جزء واجبات نيست، بنابراين محدود ساختن، حرام نیست، مگر در مناطقى كه تغيير بافت جمعیتی به زيان مسلمين يا پيروان مكتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) باشد، كه در چنين مواردى بايد برنامه كنترل مواليد تعطيل شود.در ضمن بايد در موارد كنترل جمعيت به‌جای افزايش كمّى به سراغ افزايش كيفى رفت تا مسلمانانى عالم‌تر و كارآمدتر به جامعه اسلامى تحويل داده شوند و عزت و عظمت مسلمين حفظ شود؛ و نيز بايد توجه داشت كه در مواردى كه طبق تشخيص اهل خبره متعهد، كنترل جمعیت ضرورى است، بايد حتماً از وسايل مشروع استفاده كرد، نه از وسايل نامشروعى مانند سقط‌جنین و امثال آن.
چنانچه خطر قطعى يا احتمال قابل‌ملاحظه‌ای باشد جايز است.
