مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

زنى كه مهريّه‌اش به‌اندازه هزينه حج است، اگر شوهرقدرت پرداخت آن را نداشته باشد، زن حقّ مطالبه ندارد و مستطيع محسوب نمى‌شود؛ و اگر زوج قادر بر پرداخت باشد و مطالبه آن براى زن مفسده‌اى ندارد، درصورتی‌که شوهر نفقه و مخارج زن را بپردازد، لازم است مهريّه‌اش را مطالبه نموده و به حج برود؛ امّا اگر مطالبه مهريّه مشكلى در زندگى زن ايجاد مى‌كند و ممكن است به اختلاف يا مانند آن منتهى شود، مستطيع نمى‌باشد.

البتّه انجام كارهاى خير بسيار خوب است، ولى مستطيع بايد به حج برود و صرف پول حج در موارد مذكور كفايت از حج واجب نمى‌كند و اگر چنين كند و از استطاعت خارج شود، بايد به هر شكل ممكن، هرچند با قرض كردن، به حج برود.

حق‌الناس در اینجا مقدّم است، ولى حج بر ذمّه‌اش باقى مى‌ماند.

در استطاعت براى حج، علاوه برداشتن هزينه رفت‌وبرگشت، داشتن ضروریات زندگى و آنچه در گذران زندگى به آن نياز دارد نيز شرط است؛ مثل خانه مسكونى (ملكى يا اجاره‌اى یا وقفی و مانند آن)، اثاث خانه، وسيله سوارى و مانند آن؛ البتّه در حدّى كه مناسب شأن او باشد و چنانچه عين آن‌ها را ندارد، پول يا معادل قيمت آن را داشته باشد.

اگر قيمت بليط ماشين، يا هواپيما، يا ساير خدمات در سال استطاعت زياد باشد، يا زيادتر از حدّ معمول باشد، بايد به حج برود و جايز نيست انجام حج را از سالى كه مستطيع شده تأخیر بيندازد، مگر آن‌که گرانى به‌قدری باشد كه موجب حرج و مشقّت (زحمت فراوان) در زندگانى او شود؛ كه در اين صورت حج واجب نيست.

درصورتی‌که فروختن آن مخالف شئونات او نباشد و ساير شرايط نيز جمع باشد، مستطيع است.

شخص بدهكار هرگاه مخارج حج را داشته باشد، ولى با پرداخت بدهى خود نتواند به حج برود، مستطيع نيست؛ مگر این‌که طلبكار عجله نداشته باشد و او هم مطمئن باشد كه بعداً قادر به اداى دين خواهد بود، يا بدهى اقساطى باشد و هنگام پرداخت قسط آن نرسيده باشد.

درصورتی‌که ماشین نیاز دارد، می‌تواند صرف خرید ماشین کند.

اگر شخصاً مستطيع است بايد خودش حج بجا آورد و با بخشش پول به شخص ديگر، تكليف حج از او ساقط نمى‌شود و درصورتی‌که با بخشش پول نتواند حج واجب خويش را بجا آورد، بخشش جايز نيست، هرچند بخشش او صحيح است. ولی درصورتی‌که شرعاً بتواند باید هدیه را پس بگیرد.

درصورتی‌که غیرازآن خانه، خانه‌ای برای سکونت ندارد، مستطیع نیست.

هرگاه حج بر كسى واجب شود، در صورت كوتاهى در انجام حج واجب، حج بر او مستقر مى‌گردد؛ يعنى بايد در اولین فرصت ممكن به هر شكلى كه مى‌تواند و لو با اجیر شدن به‌عنوان کارمند یا خدمه و امثال آن باشد، یا با قرض و وام گرفتن باشد؛ باید حج را بجا آورد، مگر اين‌كه موجب عسر و حرج شديد شود.

كسى كه از ديگرى طلب دارد و بقيّه شرايط استطاعت را نيز داراست، اگر طلبش بدون دردسر قابل وصول باشد، خواه وقت آن رسيده باشد يا نه، واجب است طلب خود را وصول كند و به حج برود.