مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كسى كه چيزى را عاريه داده هر وقت بخواهد مى‏تواند آن را پس بگيرد، عاريه گيرنده نيز مى‏تواند آن را پس دهد.

هرگاه عاريه دهنده بميرد بايد چيزى را كه عاريه شده به ورثه او بدهند و اگر عاريه دهنده ديوانه شود بايد آن را به ولی او داد.

چيزى را كه منفعتش مال انسان است، مثلاً آن را اجاره كرده، مى‏توان عاريه داد، به‌شرط اینکه حقّ واگذارى به ديگرى داشته باشد.

عاريه دادن چيز غصبى و چيزى كه مال انسان است ولى منفعت آن به ديگرى واگذارشده صحيح نيست، مگر اينكه صاحب حق راضى شود و اجازه دهد.

در ادعای تلف عین عاریه گرفته‌شده و ادعای عدم تفریط و تعدی قول عاریه گیرنده مقدم است با یمین او و عدم بینه از عاریه دهنده مگر در عاریه طلا و نقره.‌

مالک باید با دلایل معتبر ضمان را ثابت کند‌

هرگاه کسی چيزى را به عاريه بگیرد و آن چیز تلف شود عاریه گیرنده ضامن نيست، مگر اين‏كه:‌  در حفظ آن كوتاهى كرده باشد.  عاريه‏ دهنده شرط ضمان كرده باشد  چيزى را كه عاريه كرده طلا و نقره يا زینت‌آلات ساخته‌شده از آن‌ها باشد،بنابراین در اين سه صورت اگر تلف شود، ضامن است و بايد عوض آن را بدهد.‌

هرگاه كسى حيوانى را بخرد و در شكم آن مالى پيدا شود، چنانچه احتمال دهد مال فروشنده است بنا بر احتياط واجب بايد به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نيست بايد به ترتيب از صاحبان قبلى سؤال كند، چنانچه معلوم شود مال هیچ‌یک از آنان نيست مال خود او می‌شود و احتياط مستحب آن است كه‏ خمس آن را شبيه خمس معدن بدهد خواه به‌اندازه نصاب باشد يا نه.

هرگاه مال حلال با حرام مخلوط شود به‌طوری‌که انسان نتواند آن‌ها را از هم تشخيص دهد و مقدار مال حرام و همچنين صاحب آن، هیچ‌کدام معلوم نباشد، بايد خمس تمام آن مال را بدهد و بقيّه براى او حلال است.

هرگاه مال حلال با حرام مخلوط گردد اگر مقدار آن را بداند (مثلاً بداند یک‌سوم آن حرام است) ولى صاحب آن را نشناسد بايد آن مقدار را بنا بر احتياط واجب به مصرفى برساند كه هم مصرف خمس باشد و هم صدقه (مانند سادات فقير).

درصورتی‌که از درآمد ماهیانه‌اش بوده خمس ندارد و با توجّه به اینکه نمی‌دانید جهیزیه شمارا از پول حاصل از گران‌فروشی تهيّه كرده يا از پول ديگر، براى شما اشكالى ندارد.

احتیاط آن است که تحقیق کند، اگر سهم سادات است نپذیرد.