نحوه محاسبه ارش
در مورد تعیین ارش صدمات وارده بر اعضا بفرمایید:الف) آیا محاسبه ارش باید نسبت بهکل دیه همان عضو باشد، یا دیه کامل انسان؟ب) در صورت محاسبه ارش نسبت به دیه کامل، آیا مقدار ارش صدمه وارده به عضو میتواند بیش از دیه آن عضو تعیین گردد؟
درصورتیکه فقط ضررى به عضو واردشده، نسبت به عضو محاسبه میشود و اگر فرضاً به کارایی عضو ضررى نرسانده، ولى یک زیان کلی به بدن رسانده، باید نسبت به دیه کامل محاسبه شود؛ هرچند از دیه عضو بیشتر شود.
نحوه تقسیم دیه بین ورثه
آیا دیه مقتول جزء ماترک و دارایى اوست و آیا تقسیم آن بین ورثه همچون قانون ارث است؟
تمام وارثان نسبى و سببى از دیه ارث میبرند، مگر متقرّبان به مادر مانند برادر و خواهر مادرى.
نحوه برخورد با مجرمان غیر مسلمان
آیا مجرمین غیر مسلمان طبق احکام اسلام مجازات مى شوند یا طبق مذهب خودشان؟ و در صورت دوّم مجرى آن قاضى مسلمان است یا قاضى خودشان؟
آنچه از آیه شریفه 42 سوره مایده استفاده مى شود و فتاواى فقهاى ما در ابواب حدود و جهاد مویّد آن است و روایات متعدّدى نیز بر آن دلالت دارد این است که: قاضى مسلمان راهى جز این دو ندارد که اگر آنها درخواست کنند، طبق حکم اسلام با آنها رفتار شود یا آنها را ارجاع به قاضى خودشان بدهند تا به حکم خودشان داورى کند، امّا این که قاضى مسلمان طبق احکام مذهب آنان که به اعتقاد ما مذهب تحریف یافته و منسوخ است قضاوت کند و بر آن صحّه بگذارد چنین چیزى نه از ادلّه استفاده مى شود و نه از فتاواى بزرگان. تنها راهى که براى پرهیز از آنچه در بالا مطرح فرمودید وجود دارد این است که قاضى صالحى از خودشان زیر نظر حکومت اسلامى طبق احکام آنها داورى کند و براى رعایت دقّت و اقامه قسط قبلا احکام مذهب آنان با استفاده از کارشناسان، تصویب و ضمن مواردى (در احوال شخصیّه) تنظیم کنند تا هیچ گونه سوء استفاده اى نشود.
نحوه قرار گرفتن مجرم در هنگام اجرای حکم شلاق
حالت محکوم در هنگام اجراى حکم شلاّق از حیث نشسته، درازکش و ایستاده بودن چگونه باید باشد؟ آیا بین زن و مرد، بالغ و غیر بالغ، تعزیرات و حدود، فرق است؟
در حدّ زنا، مرد باید ایستاده باشد و زن نشسته، و در غیر زنا نیز احتیاط واجب آن است که همین روش رعایت شود.
نحوه حبس تعزیری کودکان مجرم با توجّه به وضعیّت زندان ها
با توجّه به این که کودکان و نوجوانان در سنین کمتر از 18 سال رشد عقلى و فکرى کافى ندارند، و به یک معنا مستحقّ توجّه و کمک ویژه اى هستند تا بتوانند نقش خود را در جامعه ایفا کنند، و با توجّه به وضعیّت زندانهاى فعلى که افراد در این سنین مسلّماً در معرض آسیب و تأثیرات منفى زندانیان قرار مى گیرند، و با عنایت به این که امروزه دنیا با تهیّه کنوانسیون حقوق کودک، که مورد پذیرش بیش از 186 کشور جهان قرار گرفته، و جمهورى اسلامى ایران نیز اخیراً به این قانون پیوسته، مسؤولین به این فکر افتاده اند که نظام دادرسى ویژه اى را براى افراد کمتر از 18 سال إعمال نمایند، که در آن سیستم عمدتاً از نظام جایگزین استفاده مى شود. به نظر حضرتعالى با توجّه به وسعت اختیارات قضات، خصوصاً در تعزیرات، آیا مى توان نظام دادرسى ویژه اى براى آنان ترتیب داد که در موارد تعزیراتى از یک نظام جایگزینى که در ترمیم شخصیّت آسیب دیده آنها مؤثّر است، استفاده نمود؟
کودکان هنگامى که به سنّ بلوغ شرعى مى رسند، مشمول احکام اسلام هستند. مگر این که عدم رشد آنها ثابت شود، در این صورت در مسائلى که رشد در آن معتبر است مشمول احکام نمى باشند، ولى با توجّه به این که غالباً در نوجوانان زیر هجده سال عوامل مخفّفه وجود دارد، در تعزیرات مى توان تخفیفات قابل ملاحظه اى به آنها داد، و اگر انتقال آنها به زندانهاى عمومى داراى خطرات اخلاقى باشد، حکومت اسلامى موظّف است جایگاه خاصّى براى آنها در نظر بگیرد، یا شکل تعزیرات را درباره آنها عوض کند.
نحوه اجرای صيغه عقد دائم
نحوه خواندن عقد دائم چگونه است؟
براى خواندن صيغه عقد دائم كافى است كه زن بگويد: «زَوَّجْتُكَ نَفْسِي عَلَى الصَّداقِ الْمَعْلُومِ» (يعنى خود را به همسرى تو درآوردم به مهرى كه معيّن شده) و مرد هم بعدازآن بگويد: «قَبِلْتُ التَّزْويجَ» (يعنى قبول كردم اين ازدواج را) و اگر ديگرى را براى اين كار وكيل كنند كافى است كه وكيل زن بگويد: «زَوَّجْتُ مُوَكِّلَتي مُوَكِّلَكَ عَلَى الصَّداقِ الْمَعْلُومِ» (موكّله خودم را به همسرى موّكل تو با مهر معلوم درآوردم) وكيل مرد نيز بگويد: «قَبِلْتُ لِمُوَكِّلي هَكَذا» (من نيز همينگونه از طرف موكّل خودم قبول كردم).
نحوه اجرای صيغه عقد موقّت
نحوه خواندن عقد موقّت چگونه است؟
براى خواندن صيغه عقد موقّت كافى است بعدازآنکه مدّت و مهر معيّن شد، زن بگويد: «زَوَّجْتُكَ نَفْسِي فِى الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ» (من خودم را به همسرى تو در مدّت معيّن با مهر معيّن درآوردم) مرد نيز بگويد: «قَبِلْتُ» (قبول كردم) يا اينكه وكيل زن بگويد: «مَتَّعْتُ مُوَكِّلَتِي مُوَكِّلَكَ فِى الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ» (موكّله خودم را به ازدواج موكّل تو در مدّت معيّن با مهر معيّن درآوردم) وكيل مرد نيز بگويد: «قَبِلْتُ لِمُوَكِّلِي هَكَذا» (قبول كردم براى موكّل خودم همینطور).
نحوهی خواندن عقد بهصورت فارسی
اگر صیغه به زبان غیرعربی خوانده شود، آیا عبارتى که خوانده میشود، باید حتماً مطابق عبارت عربى باشد؟
همین مقدار که زن به مرد براى خواندن عقد وکالت دهد و مرد بگوید: «این زن را براى همیشه، یا براى فلان مدّت، به فلان مبلغ مهریّه به عقد خود درآوردم» و بعد بگوید: «از سوى خودم قبول کردم»، کافى است.
نحوهی اجرای عقد با زن اهل کتاب
آیا برای ایجاد محرمیت با زن اهل کتاب باید صیغه عقد به زبان عربى خوانده شود یا همان توافق بین 2 نفربر سر زمان و مهریّه (در قالب هدیه) کفایت میکند؟
خواندن صیغهی عقد مطابق آنچه در رساله توضیح المسائل نوشتهایم لازم است، اما درصورتیکه آشنا به عربى نباشد به هر زبانى جایز است ولى باید به آنها تفهیم گردد که عقد ازدواج در اسلام دو نوع است که یک نوع آن عقد موقّت است که در برابر آن هدیهای پرداخت میشود و دیگری بهصورت عقد دائم است.
نحوه اجرای صیغه اگر خود مرد وکیل زن باشد
اگر مردی بخواهد زنی را وکالتاً برای خود عقد موقت کند چه باید بگوید؟
مرد میگوید موکله خودم فلان کس را برای این مدت و با این مبلغ به عقد خودم درآوردم، بعد خودش بگوید من هم قبول کردم.
نحوهی محرمیت فرزندان زن و فرزندان شوهر به یکدیگر
اگر زن و مردی ازدواج دوّمشان باشد و هرکدام از ازدواج اول صاحب فرزند باشند و جنسیت دو فرزند مخالف باشد، چگونه میتوان این دو کودک را باهم محرم کرد تا در یکخانه زندگی کنند؟
در فرض سؤال ربیبه را به عقد موقت پدر مرد درآورند تا پسر مرد به ربیبه محرم شود و بعد مدت را ببخشند.