اگر متولی معین شده فاقد صلاحیت باشد
باغی را اینگونه وقف کرده اند که اگر از خاندان فرد خاصی کسی روحانی شود و چنانچه در فلان مسجد مشغول تبلیغ باشد به مقدار نیاز از درآمد و یا محصول آن استفاده کند و مابقی را به مصرف فقرا برساند.حال سوال این که:1. آیا این وقف خاص است و یا وقف عام؟2.در هر دو صورت اگر روحانی که متولی این باغ شده تخلفی کند و صلاحیت تولیت موقوفه رانداشته باشد تکلیف چیست؟3. سوال دیگر محدوده نیاز روحانی و یا موقف علیه در چه حدی می باشد؟
1. بخشی عام و بخشی خاص است.2. در فرض سوال باید درآمد موقوفه را صرف نیازمندان کنید.3. در حد یک زندگی ساده و خالی از تشریفات.
نبودن اولاد دارای مذهب مد نظر واقف برای عهده داری تولیت
جد اینجانب در حدود150 سال قبل دهی را وقف نموده وتولیت آن را اینچنین بیان کرده است (مادام الحیات تولیت موقوفه مزبوره با نفیس واقف معظم الیه است پس از آن تفوض نمودندبه نوه پسر زاده وبعدازآنان به اصلح اولادخودکه از شیخیه باشند)حال موقوفه مورد اشاره دست اداره اوقاف می باشد وچون اینجانبان شیعه اثنی عشری می باشیم می توانیم تولیت موقوفه را بدست بگیریم منظور بنده این است که آیا صرف شیخیه بودن واقف می تواند باعث تضییع حقوق اولادومتولی به صرف شیخیه نبودن گردد؟
در صورتی که در میان فرزندان و نوه های او همه شیعه اثنی عشری باشند تولیت به آنها می رسد.
دخالت اوقاف در موقوفه ای که متولی دارد
جد مادری بنده وصیت کرده است که یک سوم از باغش برای خودش باشد و پسر بزرگ خود را متولی قرار داده که پس از خرج و مخارج مابقی پول حاصل از درامد آن یک سوم را صرف خرید لباس برای یتیم صغیر در اول دی ماه هر سال کند آیا اداره اوقاف در این وصیت میتواند دخول کند یا خیر ؟
عمل به وقف بر عهده متولی است نه اداره اوقاف مگر اینکه متولی به وظیفه خود عمل نکند.
وظیفه در صورت عمل نکرده مطابق وقف توسط اداره اوقاف
جد پدری بنده زمینی را وقف امورخیر خاصی کرده است و برای آن از بین فرزندانش متولی مشخص کرده (متولی در قید حیات است ) این زمین توسط اداره اوقاف به یکی از ارگانهای دولتی تحویل داده شده و هم اکنون بیش از 10سال است که اداره اوقاف پولی جهت اجرای وقف به متولی نداده است و هدف وقف(که همان امر خیر مورد نظر واقف بوده است) اجرا نشده است؛و درحال حاضر سؤال بنده این است که وظیفه شرعی متولی علی رغم مذاکرات بی نتیجه متعددی که با اداره اوقاف صورت گرفته چیست ؟
وظیفه متولی این است که تا آنجایی که می تواند به وقف عمل کند و آنجایی که از اختیار او بیرون است مسئولیتی ندارد.
حیطه مسئولیت واقف و متولی در مساجد و حسینیه ها
حیطه مسئولیت واقف و متولی در امثال مسجد و حسینه تا چه حد می باشد؟
بعد از تحقق وقف در مورد انتخاب امام جماعت يا عزل او نه متولّى و نه واقف هيچ كدام حقى ندارد و اين حق مردم است و نظر آنها ملاك است. حيطه مسؤوليت متولّى رسيدگى به موقوفات مسجد است.پس متولّى، واقف يا هر شخص ديگرى بعد از تحقق وقف حق دخالت در برنامه ريزىها و فعاليتهاى اين اماكن را ندارند و اين حق مردم است و رضايت آنها در چنين امورى ملاك است.
ادامه اجاره بعد از فوت متولی یا موقوف علیهم در وقف خاص
در وقف خاصی که اجاره داده شده است اگر متولی یا موقوف علیهم فوت کنند تکلیف ادامه اجاره چیست؟
در وقف خاص (مانند وقف بر اولاد) چنانچه متولّى، آن ملك را اجاره دهد و از دنيا برود در صورتى كه اجاره با مراعات مصلحت وقف و طبقات آينده بوده باشد اجاره باطل نمى شود، ولى اگر متولّى نداشته باشد و طبقه اوّل آن را اجاره دهند و در بين مدّت اجاره بميرند، ادامه اجاره نسبت به آينده بدون اجازه طبقه بعد اشكال دارد و هرگاه مستأجر، مال الاجاره تمام مدّت را داده باشد آنچه مربوط به بعد از مرگ طبقه اوّل است گرفته مى شود و به طبقه بعد داده خواهد شد (به شرط اين كه آنها اجاره را اجازه بدهند.)
واگذاری تولیت وقف به اداره اوقاف بعد از تعین آن توسط واقف
فردی زمین مشجری را وقف کرد و بیان کرده که عواید حاصل از میوه ها و اثمار آن صرف اطعام عزاداران تاسوعا و عاشورای حسینی در حسینه روستا شود و واقف خود و پس از آن فرزندان و صلب در صلب و بطن در بطن متولی وقف باشند حال آیا متولی که خود واقف نیز می باشد می توانند پس از اجرای صیغه وقف تولیت را به اداره اوقاف واگذار کند؟
هیچکس نمی تواند تولیت را واگذار کند ولی می تواند وکالت دهد به کسی که از طرف او به امور وقف رسیدگی کند و این وکالت مادام حیات متولی صحیح است.
متولی باید قوانین و مقررات را در نظر بگیرد.
ما یک باب مغازه از هیات امنای مسجدی اجاره کرده بودیم پس از مدتی یکی از ورثه واقف تولیت مغازه را تحویل گرفت حال باتوجه به اینکه حدود صد نفر از این مغازه امرار معاش می کنند آیا شرعا متولی می تواند با هماهنگی اداره اوقاف بدون مزایده این مغازه را دوباره به ما اجاره دهد تاخللی در زندگی و معاش این صد نفر ایجاد نشود؟
متولی باید قوانین و مقررات را در نظر بگیرد.
ادعای متولی در تصریح تصدی او بر تمام امورات مذهبی موقوفه در وقفنامه
متولّى موقوفه ای بسیار قدیمی ادّعا دارد كه مسؤوليّت تكيه و مسجد از قبيل انتخاب روحانى ايّام ماه مبارك رمضان و دهه محرّم و صفر، انتخاب مدّاحان و خادمين مسجد، و حسينيه با اوست، وحتّى ورود به داخل مسجد و حسينيّه جهت اقامه نماز و عزادارى بايد با اجازه او باشد. آيا مىتواند چنين ادعايى داشته باشد؟
متولّى موقوفه حقّ دخالت در مورد امورى مثل انتخاب روحانى ومدّاح و خادم مسجد و برنامه هاى عزادارى و مانند آن را ندارد، و اين امور بايد با مشورت با مردم توسّط هيئت امنا و امام جماعت مسجد انجام گيرد.
تعیین متولی برای موقوفه
متولی در وقف چگونه تعیین می شود؟
هرگاه براى چيزى كه وقف كرده متولّى معيّن كند، بايد مطابق قرارداد او رفتار نمايد و اگر معيّن نكند اگر از قبيل اوقاف عامّه (مانند مسجد و مدرسه) باشد تعيين متولّى وظيفه حاكم شرع است و اگر وقف خاص باشد (مانند ملكى كه وقف بر اولاد است) در مورد كارهايى كه مربوط به مصلحت وقف و منفعت طبقات بعد مىباشد، احتياط آن است كه نسل موجود و حاكم شرع با موافقت يكديگر تعيين متولّى كنند و اگر تنها مربوط به منافع طبقه موجود است اختيار آن با خود آنهاست در صورتى كه بالغ باشند و اگر بالغ نباشند اختيار با ولىّ آنهاست.