ضمان در صورت اسراف در مصرف آب به جهت وسواس
اگر کسی در مصرف آب زیادهروی کند و هر چه تلاش کند نتواند جلوى این کار زشت را بگیرد به همین جهت همواره با شوهرم مشاجره داشته باشد و همسر بگوید: «گذشته از اینکه کار حرامى انجام مىدهى و ضامن هستى، من که شوهر تو هستم راضى به عمل تو نیستم». آیا کار آن فرد حرام و موجب ضمان است؟
باید سعى کند به مقدار متعارف آب مصرف کند. اگر بیش از آن باشد و همسرش راضى نباشد، حرام و موجب ضمان است.
ضمان در صورت ارائه گزارش نادرست
آيا ارائه گزارش و اطّلاعت و آمار نادرست موجب ضمان میگردد؟
در مواردى كه خسارتى به بار آورد موجب ضمان است.
ضمان در تنبیه بدنی در مدارس
معلمین مدارس گاهى از اوقات مجبور میشوند، جهت نظم کلاس و یادگیرى بیشتر بچهها، آنها را تنبیه کنند، البتّه لازم به ذکر است که با حفظ مراتب تنبیه، یعنى تذکّر، نگاه تند، تهدید به دادن نمره کم و امثالذلک میباشد و درنهایت مجبور به زدن آنها میشوند که این زدن ممکن است در دست یا بدن آنها سرخى و کبودى ایجاد کند، سؤال این است که آیا حرمت یا ضمانتى در کار است؟
باید حتّى الامکان از تنبیه بدنى صرفنظر کرد و در صورت ضرورت باید با اجازه خاص یا عام ولی کودک باشد و کارى که سبب دیه شود انجام ندهند و درصورتیکه موجب دیه گردد ضامن میباشد و بهطورکلی با توجّه به آثار منفى تنبیه بدنى تا ممکن است باید از آن پرهیز کرد.
ضمان غرق شدن در دریاچه شخصی دیگران
مؤسسهای اقدام به ایجاد دریاچهای براى پرورش ماهى نموده و به علّت عدم موفقیت در این کار، دریاچه را بدون حفاظ و ایجاد حصار و نصب تابلوى شنا ممنوع رها کرده است. چند تن از جوانان براى شنا به آن دریاچه رفته که یکى از آنها غرق میگردد. آیا مؤسسه مذکور ضامن پرداخت دیه آن جوان میباشد؟
هرگاه غرقشدگان افراد بالغ و عاقلى بودهاند، کسى ضامن خون آنها نیست.
ضمان فوت براثر استرس ناشی از مشاجره
اگر یکى از طرفین در حین مشاجره به علّت استرس ناشى از مشاجره سکته قلبى نموده و فوت نماید آیا در صورت تشخیص پزشکى قانونى، میتوان عامل آن را به دیه محکوم نمود؟ آیا عامل مشاجره که موجب عصبانیت و سکته گردیده، مباشر در قتل است، یا اینکه به میزان تأثیر عمل (به استناد نظر پزشکى قانونى) باید دیه بدهد؟
اگر عامل مشاجره و فشار روحى شخص متوفی بوده، یا عوامل بیرونى اثر داشته، کسى ضامن نیست; ولى اگر از قرائن حسی یا قول اهل خبره معلوم شود که طرف مقابل عامل این کار بوده، به نسبت تأثیر ضامن است.
حکم ضمان در صورت اجتماع سبب و مباشر در وقوع جرم
در اجتماع سبب و مباشر، درصورتیکه هر دو بهطور مساوى مقصّر باشند، آیا میتوان هر دو را مسئول و محکوم نمود؟ یا باوجود مباشر، نمیتوان سبب را مسئول دانست و سبب صرفاً درجایی مسئول است که اقوی از مباشر باشد؟
معیار در مسئله سبب و مباشر اقوائیّت است. اگر سبب اقوی باشد استناد به او داده میشود و اگر مباشر اقوی باشد استناد به او داده میشود و اگر مساوى باشند هر دو ضامن هستند.
ضمان خسارت منجر به مردودی دانشآموز در محیط آموزشی
اگر آموزگارى در تصحیح اوراق امتحانى، یا مسؤولین مدرسه در انتقال نمرات سهلانگاری نمایند و براثر این سهلانگاری دانشآموزى مردود گردد، آیا آموزگار یا مسئول مربوطه نسبت به خسارات مادّى و معنوى دانشآموز در طول یک سال عقبافتادگی ضمانتى دارند؟
ضامن هستند.
ضمان در صورت زمینهسازی ارتکاب جرم
اگر کسى جهت زمینهسازی ارتکاب جرم، با خوراندن مسکرات، یا آنچه موجب زوال عقل میشود، سبب بروز جنایتى شود، آیا ضامن است؟ اگر در این خصوص خودش تلف شود، آیا خونش هدر است؟
درصورتیکه این کار را بهمنظور تحقّق جنایتى کرده، یا میدانسته که این عمل غالباً سبب بروز جنایت میشود، هرچند نیّت آن را نداشته، ضامن است؛ و در مورد خودش، خونش هدر میباشد.
ضمان در لطمات وارده در عملیات ورزشی
در بند سوّم مادّه 59 قانون مجازات اسلامی حوادث ناشى از عملیات ورزشى، مشروط بر اینکه سبب آن حوادث نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد و این مقررات هم با موازین شرعى مخالفت نداشته باشد جرم محسوب نمیشود یعنى تحت آن شرایط یک فعل از حالت جرم بودن خارج میشود، مثلاً در ورزش فوتبال یک بازیکن به توپ ضربهای میزند که بهصورت بازیکن دیگر اصابت کرده و منتهى به جراحت یا شکستگى میگردد چنانچه قوانین و موازین آن ورزش رعایت شده باشد طبق قانون مذکور جرم نمیباشد آیا در این موارد موجب ضمان نمیگردد؟
با توجه به آنچه در سؤال مطرح میشود دلیل مسئله این است که هنگامیکه افراد وارد بازى میشوند عملاً از یکدیگر نسبت به حوادثى که در طبیعت بازى احیاناً نهفته است و حتّى اگر طبق مقررات هم عمل کنند باز هم این حوادث پیش میآید، برائت ضمنى میجویند، شبیه برائتى که طبیب لفظاً یا عملاً از مریض میگیرد و این کار سبب برائت ذمّه او میشود.
سوزاندن و قطع بیجهت درختان
آیا درختی که دارای جان و حیات است، سوزاندن و قطع آن موجب ضمان و گناه است؟
درصورتیکه متعلق به دیگران باشد ضمان دارد در غیر این صورت نوعی انحراف و کار حرامی است.
ضمان در صورت تلف مال توسط دو نفر
اگر یک نفر نفت یا مادّه محترقه دیگرى روى متاع شخصى بریزد و شخص دیگرى به آن کبریت بزند و آن مال تلف شود و هرکدام مدّعى است که دیگرى کبریت زده، تکلیف چیست و چه کسی ضامن است؟
درصورتیکه معلوم شود یکى از آن دو نفر این کار را انجام دادهاند و دلیلى بر اثبات مقصّر واقعى نباشد، ضمان در میان آنها تقسیم میشود.