نحوه محاسبه دیهی اعضای بدن زن
در محاسبه دیه زن آیا دیه هر عضو را محاسبه و چنانچه به ثلث دیه مرد رسید تنصیف میکنیم یا دیه مجموع اعضا را در نظر میگیریم؟
در فرض سؤال هر عضو بهطور جداگانه محاسبه میشود.
در فرض سؤال هر عضو بهطور جداگانه محاسبه میشود.
الف و ب و ج: در تمام این سه صورت هر یک جداگانه محاسبه میشود. د: در صورت تعدّد صدمات هر یک جداگانه محسوب میشود.
کراراً گفتهایم احکام و قوانین الهی تابع افراد و اشخاص نیست بلکه تابع نوع است، به این معنا که اگر مجموع مردآنجامعه را با مجموع زنان مقایسه کنیم، بازدهی اقتصادی مردان بهمراتب بیش از زنان است؛ هرچند ممکن است زنانی برای خانواده خود نان آورتر از مردان باشند بنابراین مصلحت شخصی معیار نیست بلکه مصلحت نوعی باید در نظر گرفته شود. در قوانین عرفیّه نیز چنین است، مثلاً میگویند: برای احراز فلان مقام، شخص باید دکترا داشته باشد، درحالیکه عدّهای از لیسانسهها از عدّهای از دکترها باسوادترند، حتی عدّهای از کسانی که اصلاً مدرکی ندارند بسیار بافضیلت تر از گروهی از آنها هستند که مدارک دانشگاهی دارند. در اینگونه موارد معیار فرد نیست، بلکه معیار مجموعههاست.جهت آگاهی بیشتر میتوانید به «تفسیر نمونه»، جلد اول، صفحهی 689، ذیل آیهی 178 و 179 سورهی مبارکهی «بقره» مراجعه فرمایید.جهت آگاهی بیشتر می توانید به «تفسیر نمونه»، جلد اول، صفحه ی 689، ذیل آیه ی 178 و 179 سوره ی مبارکه ی «بقره» مراجعه فرمایید.
1- ارش در این مسئله حکم دیه را دارد.2- دیه عضو معیار است.3- حاصل بعد از تخمیس ملاک است.
با توجه به اینکه مخارج زندگی و تهیه معاش و نفقه زن در اسلام بر عهده مرد است و زن در این مورد وظیفهای ندارد لذا دیه مرد باید بهطور کامل محاسبه شود تا در صورت خلاء او خانوادهاش در مضیقه نیافتد، توجّه داشته باشید که دیه پول خون انسان نیست بلکه جبران خسارت مالی است که در اثر فقدان شخص به خانوادهاش پرداخت میشود.
نصف دیه کامله بهعنوان اصل دیه زن و یکسوم آن که یکششم دیه کامله میشودبهعنوان تغلیظ پرداخته میگردد که مجموعاً چهارششم دیه کامله میشود.
در فرض سؤال باید هرکدام را جداگانه حساب کنند.
الف) این کار تأثیری در تغییر دیه ندارد.ب) تفاوتى نیست و تعلّق دیه منوط به تقاضاى مجنىّ علیها نیست، بلکه حکم شارع مقدّس است هرچند مجنىّ علیها حقّ گذشت دارد.ج) دیه قتل غیر عمد زن، نصف دیه مرد است.
هرگاه بعضى قصاص کنند (مثلاً اولیاى دم یکى از مقتولین فاضل دیه را بپردازد و قصاص کند) دیه بقیّه از اموال قاتل پرداخته میشود.
ظاهراً مفهوم این حکم برای بسیاری روشن نشده و اگر روشن شود اشکال شرعی ندارد. منظور آنها این است که اداره بیمه در قرارداد خود متعهّد میشود که در مقابل گرفتن حق بیمه مساوی در صورت تصادف، دیه همه را یکسان بپردازد و کاری به مقدار دیه ازنظر حکم شرع ندارد.
در فرض سؤال مهرالمثل باید پرداخت شود (هرچند بیشتر از دیه زن مسلمان باشد).
دیه زن و مرد در این مورد تفاوتی ندارد و بر اساس دیه کامله مرد محاسبه میشود.