مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه وارث، چند دايى و چند خاله باشد كه همه پدر و مادرى، يا پدرى، يا مادرى باشند و ميّت عمو و عمّه هم داشته باشد، مال را سه سهم مى‏كنند، دو سهم آن به عمو و عمه‌ها می‌رسد (که اگر مادرى باشند بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند و اگر پدر و مادرى يا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد) و سهم دیگر را دايى‏ها و خاله‏ها به‌طور مساوى ميان خود قسمت مى‏نمايند.

سهم ارث عمو و عمّه و دايى و خاله را (درصورتی‌که همه پدر و مادرى باشند كه غالباً چنين هستند) مى‏توان چنين خلاصه كرد: به يك عمو يا يك عمّه تمام مال مى‏رسد و اگر وارث چند عمو يا چند عمّه باشند به‌طور مساوى مى‏برند و اگر هم عمو و هم عمّه باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد و اگر يك دايى يا يك خاله باشد تمام مال به او مى‏رسد و اگرچند دايى يا چند خاله باشد، يا هم دايى و خاله باشند، مال را به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند و هرگاه عمو و عمّه و دايى و خاله باشند، عمو و عمّه دو سهم مى‏برند و دايى و خاله يك سهم و هر عمو دو برابر عمّه می‌برد، امّا سهم دايى و خاله مساوى است.

هرگاه وارث يك دايى يا يك خاله و يك عمو يا يك عمّه باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك سهم را دايى يا خاله، دو سهم را عمو يا عمّه می‌برد.

هرگاه وارث فقط يك دايى يا يك خاله باشد همه مال به او مى‏رسد و اگر هم دايى و هم خاله باشد (و همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند) مال به‌طور مساوى ميان آنها قسمت می‌شود و احتياط مستحب آن است كه با يكديگر مصالحه كنند.

با توجه به اينکه اين وصيت پدربزرگ درواقع نوعي هديه است بين ورثه مادر مرحومتان به‌صورت مساوي تقسيم می‌شود.

در چنین صورتى ضامن جریره می‌تواند دیه را باز پس بگیرد یعنى نه ارث می‌برد و نه دیه را می‌پردازد.

اگر وارث، جد يا جدّه مادرى (يا هر دو) با برادران مادرى باشد، جد در حكم يك برادر و جدّه در حكم يك خواهر است و مال را در ميان خود به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند.

اگر ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله نداشته باشد، سهم عمو و عمّه به اولاد آنها و سهم دايى و خاله نيز به اولاد آنها مى‏رسد.

با توجّه به اين كه اين شرط كاملا مبهم است خالى از اشكال نيست.

هرگاه وارث جد و جدّه پدرى و جد و جدّه مادرى باشد مال سه قسمت می‌شود يك قسمت آن را جد و جدّه مادرى، به‌طور مساوى بين خود تقسيم‏ مى‏كنند و دو قسمت آن را جد و جدّه پدرى طورى تقسيم مى‏كنند كه سهم جد دو برابر جدّه باشد.

اگر وارث میت یک جدۀ پدری و یک جد مادری باشد در این صورت دو قسمت سهم جده می‌شود و یک قسمت سهم جد می‌شود.

( با توجه به این که جد مادری به منزله یک برادر مادری می باشد ) یک ششم به جد مادری می رسد و مابقی آن بین سه خواهر ابوینی و جده پدری ( که به منزله یک خواهر می با شد ) به طور مساوی تقسیم می شود.