مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه وارث ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله پدر و عمو و عمّه و دايى و خاله مادر او باشد، مال او سه سهم می‌شود، يك سهم به عمو و عمّه و دايى و خاله مادر ميّت مى‏رسد (و آنها بنا بر احتياط واجب در تقسيم آن مصالحه مى‏كنند) و دو سهم ديگر را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى و خاله پدر ميّت، به‌طور مساوى ميان خود تقسيم مى‏كنند و دو قسمت ديگر آن به عمو و عمّه پدر ميّت مى‏رسد (و سهم عمو دو برابر عمّه است).

درصورتی‌که ممکن باشد اموات را به مناطق دیگر منتقل کنند و اگر امکان نداشته باشد و بتوانند چیز سنگینی به‌پای آن‌ها ببندند و در آب بیندازند، لازم است چنین کنند.

در این صورت وظیفه‌ای ندارد ولی اگر قبر آن‌ها را بشناسد احتیاط آن است در کنار قبر آن‌ها نماز را بخواند.

درصورتی‌که میت را دفن نکرده‌اند غسل‌ها را به‌صورت صحیح اعاده نمایند.‌

شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمی‌برد، بنا بر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیرعمدی باشد ارث می‌برد.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و يك پسر، يا مادر و يك پسر باشد مال را شش قسمت مى‏كند، يك قسمت سهم پدر يا مادر است و پنج قسمت سهم پسر.

درصورتی‌که مدّت به‌اندازه‌ای باشد که آثار آخرین میّت دفن شده به‌کلی محو گردد، یا این‌که مالک بعد از پایان مدّت، ملزم به تصرفاتی شود که سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.

در فرض سؤال پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و برادر او وراث او هستند، بنابراین پدربزرگ‌ها، هرکدام حكم يك برادر و مادربزرگ‌ها، هرکدام حكم يك خواهر را دارند و ارث را در ميان خود چنان تقسيم مى‏كنند كه سهم هر مرد دو برابر سهم زن شود.

با توجه به مشکلاتی که در عصر و زمان ایجاد می‌کند و به اختلاف مسلمین و عداوت و دشمنی آن‌ها دامن می‌زند، اجتناب نمایید

مستحب است به امید این‌که مطلوب پروردگار باشد امور زیر را در دفن میّت رعایت کنند: 1: قبر را به‌اندازه قامت انسان متوسط گود کنند. 2: میّت را در نزدیک‌ترین قبرستان دفن نمایند، مگر آن‌که قبرستان دورتر، از جهتی بهتر باشد، مثل این‌که افراد خوب در آنجا دفن شده‌اند، یا مردم برای فاتحه بیشتر به آنجا می‌روند. 3: هنگام دفن، جنازه را در چند قدمی قبر بر زمین بگذارند و تا سه مرتبه، کم‌کم نزدیک ببرند و در مرتبه چهارم وارد قبر کنند. 4: اگر میت مرد است او را از طرف سر وارد قبر کنند و اگر زن است از طرف عرض بدن و به هنگام واردکردن او پارچه‌ای روی قبر بگیرند. 5: جنازه را با آرامی از تابوت بردارند و با آرامی وارد قبر کنند و دعاهایی که دستور داده‌شده پیش از دفن و موقع دفن بخوانند. 6: قبر لحد داشته باشد، یعنی آن را طوری بسازند که خاک روی بدن میت نریزد، به‌این‌ترتیب که قسمت پایین قبر را باریک‌تر کنند و بعد از گذاشتن میت در قبر، بالای آن خشت یا آجر بچینند و یا طرف قبله قبر را کمی از پایین توسعه دهند به‌اندازه‌ای که میت در آن قرار بگیرد. 7: پشت سر میت مقداری خاک یا خشت بگذارند که وقتی او را به‌طرف راست می‌خوابانند به عقب برنگردد. 8: بعد از گذاشتن در قبر، گره کفن را باز کنند و صورت میت را روی خاک بگذارند و بالشی از خاک زیر سر او قرار دهند. 9: کسی که میت را در قبر می‌گذارد با طهارت و سر برهنه و پابرهنه باشد و غیر از خویشان میت، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: «اِنَّا لِلهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ» و اگر میت زن است کسی که با او محرم است او را در قبر بگذارد و اگر محرم نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند. 10: پیش از آن‌که «لحد» را بپوشانند دست راست به شانه میت بزنند و او را حرکت دهند و سه مرتبه بگویند: اِسْمَعْ اِفْهَمْ یا فُلانَ ابْنِ فُلان (و به‌جای فلان ابن فلان اسم میت و پدرش را ببرند) مثلاً سه مرتبه بگویند: «اِسْمَعْ اِفْهَمْ یا مُحَمَّدَ بْنِ عَلِی» سپس به ترتیب زیر او را به عقاید حقه اسلامی تلقین دهند و بگویند: «هَلْ اَنْتَ عَلَی الْعَهْدِ الَّذِی فارَقْتَنا عَلَیْهِ مِنْ شَهادَهِ اَنْ لا اِلهَ الاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ سَیِّدُ النَّبِیینَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلینَ وَ اَنَّ عَلِیَّاً اَمیرُ الْمُومِنینَ وَ سَیِّدُ الْوَصِیینَ وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللهُ طاعَتَهُ عَلَی الْعالَمینَ، وَ اَنَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ وَ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد وَ مُوسَی بْنَ جَعْفَر وَ عَلِىَّ بْنَ مُوسی وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ وَ عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّد وَ الْحَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ وَ الْقایِمَ الحُجَّهَ الْمَهْدِىَّ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ اَیِمَّهُ الْمُومِنینَ وَ حُجَجُ اللهِ عَلَی الْخَلْقِ اَجْمَعینَ، وَ اَیِمَّتُکَ اَیِمَّهُ هُدىً اَبْرارٌ یا فُلانَ بْنَ فُلان (و به‌جای فلان بن فلان، اسم میت و پدرش را بگویند) و بعد بگویند: اِذا اَتاکَ الْمَلَکانِ الْمُقَرَّبانِ رَسُولَیْنَ مِنْ عِنْدِ اللهِ تَبارَکَ وَ تَعَالی وَ سَیَلاکَ عَنْ رَبِّکَ وَ عَنْ نَبِیِّکَ وَ عَنْ دینِکَ وَ عَنْ کِتابِکَ وَ عَنْ قِبْلَتِکَ وَ عَنْ اَیِمَّتِکَ فَلاْ تَخَفْ وَ لا تَحْزَنْ وَ قُلْ فی جَوابِهِما: اَللهُ رَبِّی وَ مُحَمَّدٌ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نَبِیی وَ الاْسْلامُ دِینی وَ الْقُرآنُ کِتابی وَ الْکَعْبَهُ قِبْلَتی وَ اَمیرُالْمُومِنینَ عَلِىُّ بْنُ اَبی طالِب اِمامی وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ الُْمجْتَبی اِمامِی وَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىٍّ الشَّهیدُ بِکَرْبَلاءَ اِمامی وَ عَلِىٌّ زَیْنُ الْعابِدینَ اِمامی وَ مُحَمَّدٌ الْباقِرُ اِمامی وَ جَعْفَرٌ الصادِقُ اِمامی وَ مُوسَی الْکاظِمُ اِمامی وَ عَلِىٌّ الرِّضا اِمامی وَ مُحَمَّدٌ الْجَوادُ اِمامی وَ عَلِىٌّ الْهادِىُ اِمامی وَ الْحَسَنُ الْعَسْکَرِىُّ اِمامی وَ الْحُجَّهُ الْمُنْتَظَرُ اِمامی هوُلآءِ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ اَیِمَّتی وَ سادَتی وَ قادَتی وَ شُفَعایی، بِهِمْ اَتَوَلی وَ مِنْ اَعْدآیِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَهِ، ثُمَّ اعْلَم یا فُلانَ بْنَ فُلان (و به‌جای فلان بن فلان، اسم میت و پدرش را بگویند) بعد بگویند: اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی نِعْمَ الرَّبُّ وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نِعْمَ الرَّسُولُ وَ اَنَّ عَلِىَّ بْنَ اَبیطالِب وَ اَوْلادَهُ الْمَعْصُومینَ الاْیِمَّهَ الاثْنَی عَشَرَ نِعْمَ الاْیِمَّهُ وَ اَنَّ مَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَقٌّ وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَ سؤال مُنْکَر وَ نَکیر فِی الْقَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الصِّراطَ حَقٌّ وَ الْمیزانَ حَقٌّ وَ تَطایُرَ الْکُتُبِ حَقٌّ وَ اَنَّ الْجَنَّهَ حَقٌّ وَ النارَ حَقٌّ وَ اَنَّ الساعَهَ آتِیَهٌ لا رَیْبَ فیهَا وَ اَنَّ اللهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ. پس بگویند: اَفَهِمْتَ یا فُلانُ (و به‌جای فلان اسم میت را بگوید) پس از آن بگویند: ثَبَّتَکَ اللهُ بِالْقَوْلِ الثابِتِ وَ هَدَاکَ اللهُ اِلی صِراط مُسْتَقیم عَرَّفَ اللهُ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ اَولِیایِکَ فِی مُسْتَقَرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ. پس بگویند: اَللهُمَّ جافِ الاْرْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَ اَصْعِدْ بِرُوحِهِ اِلَیْکَ وَ لَقِّهِ مِنْکَ بُرْهاناً اَللهُمَّ عَفْوَکَ عَفْوَکَ». 11: قبر را به‌صورت مربع‌مستطیل بسازند به‌اندازه چهار انگشت از زمین بلند کنند و نشانه‌ای روی آن بگذارند که شناخته شود و روی قبر آب بپاشند و بعد از پاشیدن آب، کسانی که حاضرند دست‌ها را بر قبر گذارند انگشت‌ها را بازکرده در خاک فروبرند و هفت مرتبه سوره «انا انزلناه» بخوانند و برای میت طلب آمرزش کنند. 12: این دعا را بعدازآن بخوانند: «اَللهُمَّ جافِ الاْرْضَ عَنْ جَنْبَیهِ وَ اَصْعِدْ اِلَیْکَ رُوحَهُ وَ لَقِّهِ مِنْکَ رِضْواناً وَ اَسْکِنْ قَبْرَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ ما تُغْنِیهِ بِهِ عَنْ رَحْمَهِ مَنْ سِواکَ». و سزاوار است چنانچه میت زن باشد ضمیرها و اسماء را به‌صورت مؤنث ذکر کند؛ و سزاوار است چنانچه میت زن باشد ضمیرها و اسماء را به‌صورت مؤنث ذکر کند.

ملک مشترک را به هر قیمت که بفروشند باید به همان نسبت به مالکان بدهند.

با توجّه به اینکه اين مال عوض حقّ قصاص فرزند است حكم ديات بالاصاله را ندارد، نه بدهى ميّت را مى‌توانند از آن بردارند و نه زن سهمى از آن دارد.