اسرار حج
لطفاً بهصورت کوتاه و خلاصه اسرار حج، در ابعاد مختلف اخلاقی، سیاسی، علمی و فرهنگی و اقتصادی را توضیح فرمایید؟
بدون شك ثوابهای عظيم و فوقالعادهاى كه براى حج در احاديث آمده و همچنين كيفرهاى سختى كه براى ترك آن در قرآن مجيد و روايات اسلامى ذکرشده، همه به خاطر اسرار و فلسفههاى مهمی است كه اين عبادت بزرگ اسلامى دارد. قرآن مجيد در يك جمله كوتاه و بسيار پرمعنا، درباره حج مىفرمايد: «(لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ)؛ (مردم را دعوت به حج كن) تا شاهد منافع گوناگون خويش باشند!». اين منافع، فراوان است كه در روايات معصومين: به آن اشارهشده، ازجمله:1. آثار اخلاقى؛ تربيت نفوس، تهذيب اخلاق، تقويت پايههاى تقوا و خلوص ازجمله آثار اخلاقى حج است. تعبيرى كه در احاديث بالاآمده بود كه حج مقبول سبب مىشود انسان از تمام گناهانش خارج شود و همانند روزى گردد كه از مادر متولّد شده، دليل روشنى براى تأثير حج بر پاكى دل و صفاى روح و زدودن آثار گناهان یکعمر است. البتّه اين فايده بزرگ اخلاقى هنگامى به دست مىآيد كه زائران بیتالله الحرام به اسرار اعمال و مناسكى كه انجام مىدهند، دقیقاً توجّه داشته باشند تا هر قدمى كه برمىدارند قدمى بهسوی خدا و معبود و محبوب حقيقى باشد و اين عبادت بزرگ و پرمحتوای براى آنان بهمنزله «تولّد دوباره» گردد.كسانى كه با توجّه به اسرار اين عبادت و با نهايت خلوص نيّت، اين مراسم بزرگ روحانى را انجام مىدهند، آثار عميق آن را در درون جان خود تا پايان عمر احساس مىكنند و هر زمان به ياد خاطرههاى اين سفر روحانى و صحنههاى مملو از روحانیت و صفا و اخلاص بيفتند، روح تازهاى در آنها دميده مىشود (اين، اثر تربيتى و اخلاقى حج است).2. آثار سياسى؛ كه در كنار آثار تربيتى حج قرار دارد بسيار مهم است؛ چراکه حج ـ اگر همانگونه كه اسلام دستور داده و ابراهيم بتشکن، جهانيان را به آن فراخوانده انجام شود ـ سبب عزت مسلمين و تحكيم پايههاى دين و وحدت كلمه و مايه قدرت و شوكت در برابر دشمنان و برائت از مشركين جهان خواهد شد و اين كنگره عظيم الهى، كه هرسال در كنار خانه خدا تشكيل مىشود، بهترين فرصت را به مسلمانان براى بازسازى نيروهاى خويش و تقويت پايههاى اُخوّت و برادرى و خنثى كردن توطئهها و نقشههاى دشمنان اسلام در طول يك سال مىدهد.ولى متأسفانه همانگونه كه گروهى از مسلمين به عمق فلسفه اخلاقى حج نمىرسند، از فلسفه سياسى آن نيز بیخبرند. تنها به ظواهر قناعت مىكنند و از روح اين عبادت بزرگ غافلاند و به گفته يكى از سياستمداران بيگانه: «واى به حال مسلمانان اگر معنى حج را نفهمند و واى به حال دشمنان اسلام اگر مسلمين معنى حج را بفهمند!».3. «آثار علمى و فرهنگى»؛ يكى ديگر از آثار مهم حج، كه در روايات معصومين: به آن اشارهشده، آثار فرهنگى آن است، چراکه آثار رسول الله 9 و ائمّه معصومين: در جایجای مکه و مدينه و مواقفِ حج به چشم مىخورد و حضور دانشمندان بزرگ اسلامى از تمام كشورها، اعم از علماى بزرگ دينى و اساتيد فنون ديگر و گويندگان و نويسندگان، كه همهسال در حج شركت دارند، فرصت خوبى به همه مسلمين جهان براى مبادله اطلاعات و دانستنیها در تمام زمينههاى دينى و علمى مىدهد و از همه گذشته، آگاهى خوبى از وضع همه مسلمين جهان در آن محيط پيدا مىشود كه اگر براى اين كار نيز برنامهریزی شود آثار عظيم آن در جهان اسلام همهساله ظاهر مىگردد.4. در روايات اسلامى «فلسفه اقتصادى» نيز يكى از اسرار و اهداف حج شمردهشده است. ممكن است كسانى تصوّر كنند كه حج با مسائل اقتصادى چهکار دارد؟ ولى وقتى توجّه مىكنيم كه مهمترین مشكل مسلمين امروز همان وابستگى اقتصادى آنها به دشمنان اسلام است و در كنار مراسم حج مىتوان كنگرهها و سمينارهاى عظيمى از اقتصاددانان جهان اسلام به وجود آورد و مسلمين را از اين نظر از زير سلطه اجانب رهايى بخشيد، اهميت اين موضوع روشن مىشود.