مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر رکنى از ارکان نماز را کم یا زیاد کند عمداً باشد یا سهواً، مانند کم‌وزیاد کردن رکوع، یا دو سجده باهم موجب باطل شدن نماز است.

ارکان نماز پنج چيز است: اول نيت. دوم تكبيرة الاحرام. سوم قيام در موقع گفتن تكبيرة الاحرام و قيام متصل به ركوع، يعنى ايستادن پيش از ركوع. چهارم ركوع. پنجم دو سجده (البته در نیت، زيادى تصور نمی‌شود و زيادى تكبيرة الاحرام نيز اگر از روى سهو باشد نماز را باطل نمی‌کند، هرچند احتياط مستحب آن است كه آن را اعاده كند).

هر دو سجده باهم یک رکن محسوب می‌شوند بنابراین هرگاه هر دو را عمداً یا از روى فراموشى ترک کند یا به‌جاى دو سجده چهار سجده به‌جا آورد نماز باطل است، امّا زیادى یا کمى یک سجده به‌شرط اینکه از روى سهو باشد نماز را باطل نمی‌کند.

بعد از سجده اوّل بايد بنشيند تا بدن آرام گيرد، سپس به سجده رود.

بعد از سجده دوم در جايى كه تشهد واجب نيست بهتر است لحظه‌ای بنشيند سپس براى ركعت بعد برخيزد.

گاهى ممکن است نمازگزار در انجام بعضى از کارهاى نماز شک کند، مثلاً نمی‌داند تشهّد را خوانده است یا نه یا نمی‌داند یک سجده بجا آورده است یا دو سجده.و گاهى در تعداد رکعاتى که خوانده است شک می‌کند، مثلاً نمی‌داند اکنون مشغول رکعت سوم است یا چهارم.به خاطر همین شكيّات نماز 23 قسم است:* شک‌هایی كه نماز را باطل می‌کند و آن 8 قسم است.* شک‌هایی كه نبايد به آن اعتنا كرد و آن 6 قسم است.* شک‌های صحيح و آن 9 قسم است.

نماز احتياط كه براى شك در رکعت‌های نماز به‌جا آورده می‌شود به‌این‌ترتیب است كه بعد از سلام نماز بايد فوراً نيّت نماز احتياط كند و الله‌اکبر بگويد و حمد را بخواند (سوره را ترك كند) بعد به ركوع رود و مانند نمازهاى معمولى سجده نمايد، اگر نماز احتياط او یک‌رکعت است بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد و اگر دو ركعت است بعد از دو سجده ‌یک‌رکعت ديگر را مثل‏ ركعت اوّل به‌جا آورد و بعد از تشهد سلام دهد.

اگر شك دارد كارى كه موجب سجده سهو می‌شود انجام داده يا نه چيزى بر او نيست و اگر شك كند دو سجده سهو بر او واجب شده يا چهار سجده سهو، همان دو سجده كافى است.

نماز صحیح است اما بنا بر احتیاط واجب باید سجده سهو انجام دهید.

هرگاه كسى يك يا چند سجده نماز را فراموش كرد، نماز صحیح است ولی بايد قضاى آن را بعد از نماز به‌جا آورد (البته اگر دو سجده از یک‌رکعت فراموش شود نماز باطل است) و بنا بر احتیاط واجب سجده‌ی سهو به‌جا می‌آورد.