مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

انسان مى‏تواند شخص ديگرى را كه مورد اطمينان اوست به جستجوى آب بفرستد و نيز اگر يك نفر از طرف چند نفر برود كافى است.

در فرض سوال، تيمم از او ساقط است و بدون طهارت نماز بخواند؛ چون مصداق فاقد الطهورين است. بايد توجه داشت كه فاقد الطهورين اگر فوت كرد نياز به قضاء نمازهاى او نيست. البته اگر در زمان حياتش عذر برطرف شد، بنابر احتیاط واجب قضاى اين نمازها را بجا آورد.

باید طبق آداب غسل ترتیبى یا ارتماسى آن‌ها را غسل دهند، یعنی بعد از نیت توسط خود بیمار، نخست سر و گردن، سپس نیمه راست و پس‌ازآن نیمه چپ را می‌شوید و رعایت این ترتیب، مستحب است؛ بنابراین اگر همه بدن به هر صورتی شسته شود غسل صحیح است.

اگر شخصى از سال‌های قبل مستطيع بوده و فعلاً به خاطر كسالتى كه دارد، مسافرت با هواپيما، برايش ميسّر نيست و غير از هواپيما وسيله ديگرى برايش فراهم نمى‌شود، درصورتی‌که اميد بهبودى نداشته باشد بايد نايب بگيرد.

كسى كه براى انجام حج تمتّع وقت ندارد و وظيفه او عدول به حج اِفراد است، نمى‌تواند براى حج تمتّع نايب شود، ولى اگر شخصى در وسعت وقت براى حج تمتّع اجير شود، سپس وقت او براى انجام حج تمتّع تنگ گردد، بايد عدول كند و نيابت او صحيح است.

جايز است براى انجام حج واجب كسى را از طرف ميّت اجير كنند كه از «ميقات» حج را بجا آورد و پول آن از اصل تركه خارج مى‌شود و آن را «حج ميقاتى» مى‌نامند، ولى اگر ورثه اجازه دهند مى‌توان از طرف او «حج بلدى» انجام داد (كسى را اجير كنند تا از همان شهرى كه ميّت در آن بوده حج بجا آورد) و اين افضل است، ولى تفاوت قيمت حج بلدى و ميقاتى را فقط وارثان كبير بايد بپردازند.

اگر «نايب» در حج بلدى چند ماه قبل از ايّام حج به شهر «منوب‌عنه» برود و به‌عنوان «نيابت» از حج ازآنجا حركت كند و به وطن خويش يا محل ديگرى رود و در ماه ذی‌الحجه ازآنجا عازم حج شود، همين مقدار براى حج بلدى كافى است و رفتن در ماه ذی‌الحجه ضرورتى ندارد.

كسى كه نايب در انجام حج مى‌شود، بايد داراى شرايط ذيل باشد: 1. بلوغ بنا بر احتياط واجب، بلكه در نيابت از حج واجب، بلوغ لازم است.2. عقل. 3. ايمان (بنا بر احتياط واجب).4. اطمينان به انجام دادن عمل. 5. آگاهى از احكام حج، هرچند با راهنمايى ديگران.6. بر خود نايب در آن سال حج واجبى نباشد. البتّه اگر واجب باشد نيابت او صحيح است، ولى به خاطر ترك حج واجب گناه كرده است.7. احتياط مستحب آن است كه در ترك بعضى از افعال حج معذور نباشد، ولى عذرهايى كه در خود حج پيش مى‌آيد مانعى ندارد.

بنا بر احتياط واجب در تمام اعمال حج و عمره به‌استثنای قربانى شرط است.

تنها با اجير كردن كسى براى حج از طرف ميّت، ذمّه او ادا نمى‌شود، مگر زمانى كه اطمينان حاصل شود او حج را بجا آورده است.

چنانچه نايب بعد از احرام و داخل شدن در حرم بميرد ذمّه ميّت ادا مى‌شود و فرقى ميان اقسام حج و نيابت نيست؛ و اگر بعد از احرام و قبل از دخول در حرم بميرد احتياط آن است كه دوباره اجير بگيرند؛ و اگر قبل از احرام بميرد، بايد دوباره اجير بگيرند. اين حكم در مورد نايب از حی نيز صادق است.

كسى كه حج بر او واجب شده (چه سال استطاعتش باشد و چه از قبل حج بر وى مستقرشده باشد) نمى‌تواند از طرف ديگرى براى حج اجير شود، ولى اگر اين كار را كند حج نيابتى وى صحيح مى‌باشد؛ هرچند گناه كرده است و كسى كه مستطيع نيست مى‌تواند حج نيابتى بجا آورد و با رسيدن به مکه از اين طريق مستطيع نمى‌شود.