مدت زمان پاسخگویی به هر سوال بین 24 تا 72 ساعت است.

لطفا قبل از 72 ساعت از پیگیری سوال و یا ارسال سوال مجدد خودداری فرمائید.

از طریق بخش پیگیری سوال، سوال خود را پیگیری نمایید.

captcha
انصراف

زمان پاسخگویی به سوالات بین 24 تا 72 ساعت می باشد.

انصراف
چینش بر اساس:حروف الفباجدیدهاپربازدیدها

Yol qəzasında təqsirli bilinənlər arasında diyənin bölüşdürülməsi

Yol qəza hadisələrinin birində minik avtomobili yük maşını ilə toqquşaraq yolun ortasında dayanır. Arxadan gələn avtobus da minik avtomobili ilə toqquşur. Birinci hadisədə minik avtomobilinin sürücüsü, ikinci hadisədə isə avtobus sürücüsü təqsirli bilinir. Qeyd etmək lazımdır ki, minik avtomobilinin sərnişinlərinin hamısı bu hadisədə dünyasını dəyişir. Onların ölümlərinin əsas səbəbinin birinci, yoxsa ikinci yol qəzasının olması dəqiq məlum deyil. Belə halda hökm necə olacaqdır?

Minik avtomobilinin sərnişinlərinin diyəsi avtobus sürücüsü ilə minik avtomobilinin sürücüsü arasında bölünməlidir. Yəni, onun əlli faizi minik avtomobilinin qalan əmlakından götürülməlidir, digər əlli faizini də avtobus sürücüsü ödəməlidir.

دسته‌ها: Diyə ödəməyin metodu

Qatilin qisasdan sonra dirilməsi

Bir şəxs qisasa məhkum edilir və can qisası adı ilə edam olunur. Tibbi ekspert onun dünyadan getməsinə dair rəy verir. Amma o, ölüxanada ayılıb özünə gəlir, bu halda: 1) Qisas hökmü öz qüvvəsində qalır, yoxsa qüvvədən düşür?2) Qisas öz qüvvəsində qalırsa, birinci dəfə dar ağacından asmanın diyəsi cinayətkar şəxsə verilməlidirmi?3) Diyə ödəmək kimin öhdəsinə düşür?4) Diyənin ödənmə möhləti nə qədərdir?

Qisas hökmü öz qüvvəsində qalır və qan sahibləri onu tələb edə bilərlər.2 və 3) Əgər cani zədələnsə, üzvü qüsurlu şəklə düşsə və ya digər formada zərər çəksə, ehtiyat vacib budur ki, onun diyəsi beytul-maldan ödənilsin. Bu, o halda ola bilər ki, hökm qazı və onun məmurları tərəfindən icra olunsun və hökmün icrasında heç bir laqeydlik və səhlənkarlıq baş verməsin. 5) Digər diyələr kimidir.

دسته‌ها: Qisasın hökmləriDiyənin beytul-maldan ödənilməsi

Başqa uşaq tərəfindən kor edilən uşağın diyəsi

Təxminən dörd il bundan qabaq mənim Mehdi adında oğlum (o zaman onun üç yaşı var idi) anası ilə birlikdə qonaqlığa dəvət olunmuşdu. Qonaqlıqda meyvə yeyilən zaman Mehdi – anasının və başqalarının dediklərinə əsasən – əlindəki bıçağı tullayır. Bıçaq oynamaqda olan digər uşağın bir gözünə dəyib kor edir. Mübarək nəzərinizə çatdırıram ki, böyüklərin bu işdə əsla müdaxilələri olmamışdır. Uşaqlar isə bir-birləri ilə oynayırmışlar. Digər tərəfdən, zərərçəkən uşaq bacımın uşağıdır. Hadisədən üç il keçəndən sonra bacım bizim əleyhimizə şikayət etmişdir. Mənim maddi imkan baxımından bir yığın borclardan savayı heç nəyim yoxdur. Maddi vəziyyətimi nəzərə almaqla diyənin kim tərəfindən ödənilməli olduğunu deyin.

Diyə mütləq ödənilməlidir, lakin sizin öhdənizdə deyil. Ata tərəfindən olan kişi qohumlarınızın öhdəsindədir və onlar arasında bölünməlidir. Onların hər biri imkanları çatan miqdarda onun bir hissəsini ödəməlidirlər.

دسته‌ها: Aqilə

Mal tələf olarkən təqas etmək

Bir şəxs İrana səfər edərkən, sərhəddən keçməzdən öncə başqa bir şəxs ondan bu səfərdə onunla yoldaş olmasınıd istəyir. “Xosrəvi” gömrüyündə səfər vəsaitlərini yoxlayanda məlum oldu ki, vəsaitlərin içində çoxlu miqdarda idxalına qadağa qoyulmuş mallar var. Onların hamısını gömrük müsadirə etdi. Birinci şəxsin isə yalnız bir neçə İtalyan sumbatası olmuşdur və gömrük məmuru sumbataların da ikinci şəxsə aid olduğunu güman edib, onları da müsadirə etmiş və birinci şəxsin xahiş və təmənnalarının heç bir faydası olmamışdır. Birinci şəxs əlacsız qalıb sumbataların pulunu ona borclu olan ikinci şəxslə sumbataların qiymətinin əvəzində təqas etmişdir (almışdır). Bu işin eybi varmı?

Əgər qaçaq malın sahibi birinci şəxsə aid olan və qaçaq olmayan malın da aradan getməsinə səbəb olarsa, zamindir və təqas etmək olar.

دسته‌ها: Təqas

Xilas edicinin xilas etməkdən imtina etməsi

Vəzifəsi suda batan şəxsi xilas etmək olan bir şəxs öz işindən imtina edərsə və həmin şəxs suda batarsa, o, bu işə görə məsuliyyət daşıyırmı?

Əgər xilasedici təhlükəli bir yerdə insanlara nəzarət və onların təhlükəsizliyini qorumaq məsuliyyətini qəbul etmişdirsə və insanlar onun bu məsuliyyətinə etibar edib dənizə və ya hovuza girirlərsə, laqeydlik göstərdiyi təqdirdə məsuliyyət daşıyır.

دسته‌ها: Diyə ödəməyin metodu

Yol qəzasında təqsirli bilinənlər arasında diyənin bölüşdürülməsi

Yol qəza hadisələrinin birində minik avtomobili yük maşını ilə toqquşaraq yolun ortasında dayanır. Arxadan gələn avtobus da minik avtomobili ilə toqquşur. Birinci hadisədə minik avtomobilinin sürücüsü, ikinci hadisədə isə avtobus sürücüsü təqsirli bilinir. Qeyd etmək lazımdır ki, minik avtomobilinin sərnişinlərinin hamısı bu hadisədə dünyasını dəyişir. Onların ölümlərinin əsas səbəbinin birinci, yoxsa ikinci yol qəzasının olması dəqiq məlum deyil. Belə halda hökm necə olacaqdır?

Minik avtomobilinin sərnişinlərinin diyəsi avtobus sürücüsü ilə minik avtomobilinin sürücüsü arasında bölünməlidir. Yəni, onun əlli faizi minik avtomobilinin qalan əmlakından götürülməlidir, digər əlli faizini də avtobus sürücüsü ödəməlidir.

دسته‌ها: Diyə ödəməyin metodu

İki nəfər arasında qətl şübhəsi

İki nəfər qəsdən adam öldürmək məqsədi ilə üçüncü şəxsə tərəf atəş açırlar. Güllələrin biri hədəfə dəyir və həmin şəxs vəfat edir. Lakin bu güllənin onların hansı birinin tüfəngindən açıldığı məlum deyil. Buna görə də onların ikisindən biri mütləq qatildir və hər ikisindən qisas almaq mümkün deyil. Püşkatma metodundan da istifadə etmək olmur. Çünki hadisə “dəry” qaydasının icra olunduğu yerdir və “püşkatma” belə yerdə çətin məsələdir. (Necə ki, əmlak məsələlərində də icra olunmur.) Çünki burada “ədl və insaf” qaydası hakimdir. Xahiş edirik ki, şəri hökmü bəyan edəsiniz.

Burada diyə münasəfə ilə (yarı-yarı) bölünməlidir.

دسته‌ها: Diyə ödəməyin metodu

Yol qəzasında iki tərəfin təqsirli olduğu halda diyənin bölünməsi

Gecə vaxtı avtomobil ilə motosikletin toqquşması nəticəsində baş verən qəza hadisəsində motosiklet sürücüsü dünyasını dəyişir. Yol polisi hər iki tərəfin hadisədə 50 faiz təqsirli olduğunu təsdiqləyir. Çünki, motosikletin işığı olmamış və sürücü yol hərəkəti qaydalarına riayət etmədən, ehtiyatsızlıqla sürücülük etmişdir. Avtomobil sürücüsü də qabağa diqqətlə baxmamaqda və sürətinin yuxarı olmasında təqsirləndirilir. Fərz edək ki, o iki nəfərdən birinin təqsiri digərindən çoxdur, həmçinin hadisədə tərəflərin hər ikisinin təqsirli olduğuna görə onların hansı birinin qəza hadisəsinin gerçək amili olmasını təyin etmək mümkün deyil. Belə olduqda hökm necə olmalıdır?

Onların hər ikisi bərabər şəkildə ölüm hadisəsinin amilidirlərsə, diyə bölünməlidir. İkinci surətdə ehtiyat budur ki, hər birinə mütənasib olaraq diyə hesablansın.

دسته‌ها: Diyə ödəməyin metodu

Mağaza sahibinin yanında əmanətin tələf olması

Əgər bir şəxs müəyyən bir şeyi, məsələn, paltarı mağazada qoyub: “Bu paltar sizin mağazanızda qalsın, mən onu sonra aparacağam” – deyə xahiş etsə və mağaza sahibi də bunu qəbul etsə, həmin şəxs bir müddətdən sonra öz malını aparmaq üçün gələndə mağazaçı başqasının o malı apardığını söyləsə, mal sahibinin şikayət etməyə və malı tələb etməyə haqqı varmı?

Əgər mağaza sahibi kifayət qədər araşdırmamış paltarı başqasına versə, zamindir.

دسته‌ها: Əmanətin hökmləriDiyə ödəməyin metodu

Məhkəmə və müalicə xərclərinin cinayətkardan alınması

Cinayətkar şəxsin diyədən başqa zərərçəkənə – vurulan xəsarətlər nəticəsində – dəyən sair zərərləri də ödəməsi lazımdırmı? Məsələn, məhkəmə xərcləri və iş-gücündən qalmağına görə dəyən ziyanlar və s.

Cinayətkar şəxs (şəriətdə) nəzərdə tutulan diyədən artığına şəriət baxımından zamin deyil, lakin müalicə xərcləri diyədən artıq olarsa, ehtiyat vacib artıq xərci ödəməkdir.

دسته‌ها: Diyəyə aid müxtəlif məsələlər

Diyənin bölünmə üsulu

Bir şəxs başqasının arvadını qətlə yetirərsə və bu qadının da ərindən başqa varisi yoxdursa, qadının əri həyat yoldaşı ilə evlənərkən xərclədiyi vəsaiti qatildən tələb edə bilərmi? Yas mərasimi təşkil etmək və ehsan verməyin şəriət baxımından vacib olmadığını nəzərə alsaq, belə xərcləri də qatildən tələb edə bilərmi?

Təkcə diyə səhmini ala bilər və yuxarıda deyilən xərcləri tələb etməyə haqqı yoxdur.‌

دسته‌ها: Diyəyə aid müxtəlif məsələlər

درختواره فقه

فهرست رساله

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی