درصورتیکه صاحبان آن را نشناسد و مقدار آن را نداند تخمیس میشود و اگر سال هم بر آن گذشته باشد به خاطر گذشتن سال، بار دیگر تخمیس میشود.
چنانچه کودک صاحب اموالی باشد مانند کارخانه، سهام، اوراق، اگر بعد از بالغ شدن یک سال مالک آن بود باید خمس آن را بدهد و اگر هدایایی داشت چنان چه بعد از بالغ بودن یک سال مالک بود و مصرف نشد بنا بر احتیاط واجب خمس دارد
پس از وصول و گذشت سال خمسی خمس دارد ولی کسانی که در مشقت هستند، خمسشان را میبخشیم.
اگر اجمالاً میدانیم کسى عقیده به خمس دارد و خمس نمیدهد ولى نمیدانیم خصوص مالى را که به ما داده خمس به آن تعلقگرفته یا نه مثل اینکه احتمالاً اموالی از طریق ارث به او رسیده، یا وام گرفته و احتمال میدهیم این مال از آنها باشد، تصرّف در چنین مالى اشکال ندارد و خمس آن لازم نیست، همچنین قبول دعوت اینگونه اشخاص و یا نمازخواندن در خانه آنها جایز است، مگر اینکه بدانیم غذایى را که تهیهکرده و یا خانه او از پولهایى است که خمس آن را نداده.
كسانى كه كارشان غوّاصى يا بيرون آوردن معادن است هرگاه خمس آنها را بدهند و در آخر سال چيزى از مخارج سالشان زياد بيايد لازم نيست دوباره خمس بدهند.
سکه بهار آزادى جزء مؤونه و هزینه زندگى شمرده نمیشود، ازاینرو سر سال به آن خمس تعلق میگیرد.
چنانچه نفقه باقی بماند و سال بر آن بگذرد خمس دارد.
هرگاه عین مالى که خمس یا زکات یا نذر به آن تعلقگرفته موجود است، خمس و زکات و نذر مقدّم است و اگر عین آن موجود نیست، حق النّاس اولویت دارد.
هرگاه مسلمانان به دستور امام معصوم با كفّار جنگ كنند و چيزهايى در جنگ به دست آورند بايد خمس آن را بدهند، امّا مخارجى را كه براى حفظ غنيمت و حملونقل آن کردهاند از آن كم میشود.
یارانهها در حکم هدیه هستند و اگر سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد، ولی با توجه به هزینههای بالای زندگی قشرهای ضعیف و متوسط و برای رعایت حال افراد خمس آن را میبخشیم.
چنانچه هديه تا پايان سال خمسى مورداستفاده قرار نگيرد و سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد و فرقى بین هبه کلان و غیر کلان نیست، مگر هدیههای جزئی، مانند نذورات اندکی که میآورند و چون احتیاط واجب داریم، مقلدین ما میتوانند به یکی از مراجع مشهور حوزه علمیّه که اجازه میدهند خمس هدیه پرداخت نشود مراجعه کنند؛ ولی پرداخت خمس برکات بسیار فراوانی دارد و ما بهگونهای عمل نمیکنیم که سبب فرار افراد از خمس شود.
درصورتیکه یقین به پرداخت خمس آن ندارد، بنا بر احتیاط واجب خمس آن را بپردازد.
